آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 631 |
| تعداد مقالات | 6,584 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,926,458 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,456,771 |
مشارکت سهم آورد رسوب دامنه ها در الگوهای مختلف بارندگی به روش تعیین حجم شیارهای فرسایشی | ||
| مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک | ||
| مقاله 19، دوره 23، شماره 3، مرداد 1395، صفحه 327-336 اصل مقاله (668.31 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwfst.2016.3202 | ||
| نویسندگان | ||
| امین ذرتی پور* 1؛ محمد معظمی2 | ||
| 1دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان | ||
| 2عضو هیات علمی دانشگاه رامین خوزستان | ||
| چکیده | ||
| مقدمه و اهداف : فرسایش خاک یک پدیده بسیار پیچیده است، که دربردارنده فرایندهای برداشت و انتقال ذرات خاک می باشد. مهمترین عامل تأثیرگذار اقلیمی بر بزرگی فرسایش، تاثیر عامل شدت بارندگی آن بر هدررفت خاک است. فرسایش شیاری و سطحی نیز جزء زیرفرایندهای اصلی فرسایش آبی محسوب می‌شوند. بدیهی است تعیین سهم هر یک از زیرفرایندهای فرسایش آبی در هر واقعه بارندگی دارای ارزش ذاتی بالایی نظیر ارائه مدل‌های فرسایش در کشور است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر طول دامنه در مقدار سهم فرسایش سطحی و شیاری از منابع تولید رسوب دامنه در اراضی مارنی (مارن گچی) شیب‌دار در شدت بارندگی‌های مختلف است. مواد و روشها: به این منظور از روش تعیین حجم شیارها با روش حجم یابی پارافین مذاب در پایش تغییرات پستی و بلندی‌های ریز حاصل از رواناب در شرایط آزمایشگاهی، در دو طول شیب، دو درجه شیب و سه شدت بارندگی شاخص حوضه، در سه تکرار استفاده شد. نمونه‌های رسوب و حجم رواناب خروجی بعد از شروع رواناب در فواصل زمانی یک، دو، سه، پنج، هشت، ده، پانزده، بیست و سی‌دقیقه‌ای (به‌دلیل حساس‌بودن خاک مارن به جریان‌های متمرکز و تغییرات ناگهانی در حجم رسوب خروجی) در مدت 30 دقیقه بارش، نمونه‌برداری شد. داده‌های اندازه‌گیری‌شده شامل دبی رواناب، رسوب خروجی از انتهای فلوم و تعداد شیارها در هر سطح آزمایش بود. نتایج و یافته ها: نتایج نشان داد که در شدت بارندگی10 میلیمتربرساعت و شیب 22 درصد هیچ‌گونه فرسایش شیاری روی خاک مارن رخ نداد و کلیه رسوب خروجی در انتهای فلوم ناشی از فرسایش سطحی بوده است. با افزایش طول شیب، شدت بارندگی و درجه شیب؛ مقدار کل فرسایش در کلیه تیمارها تشدید قابل توجه داشته است؛ به‌طوری‌که نرخ فرسایش سطحی از6-10×2/21 به6-10×527 کیلوگرم‌برمترمربع‌برثانیه و فرسایش شیاری از6-10×4/19به6-10×3172 کیلوگرم‌برمترمربع‌برثانیه افزایش نشان داده است. با افزایش شدت بارندگی، نسبت تغییرات هدررفت به تغییرات بارندگی (هدررفت/بارندگی)، در شدت بارندگی‌های پایین (10میلیمتربرساعت) 5/1برابر و درشدت بارندگی‌های بالا (110 میلیمتربرساعت) حدود پنج برابر رشد نشان داد. نتیجه‌گیری: در نهایت نتیجه گیری شد دو برابر شدن طول پلات‌ها، در نسبت سهم فرسایش سطحی تاثیری نداشته ولیکن مقدار فرسایش شیاری را حدود 1/2 برابر افزایش داده است. بنابراین با رشد پارامترها نسبت سهم فرسایش سطحی ثابت مانده ولیکن به سهم فرسایش شیاری اضافه شده است. در بارندگی‌های شدید(110میلیمتربرساعت)، فرسایش شیاری مقداری حدود90درصد بیلان رسوب دامنه‌ها را به خود اختصاص داده ولیکن فرسایش سطحی، نقشی کم‌تر از ده درصد از سهم رسوب دامنه را داشته است؛ درصورتی‌که در شدت‌های پایین بارندگی (10میلیمتربرساعت)، فرسایش سطحی100درصد رسوب خروجی دامنه را تولید نموده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سهم بندی؛ آورد رسوب؛ طول دامنه؛ مارن گچی | ||
| مراجع | ||
|
1.Auerswald, K., Fiener, P., and Dikau, R. 2009. Rates of sheet and rill erosion in Germany, A meta-analysis, Applied Geomorphology. 111: 182-193. 2.Cao, L., Zhang, K., and Zhang, W. 2009. Detachment of road surface soil by flowing water. Catena. 76: 155-162.
3.Govers, G., and Poesen, J. 1988. Assessment of the interrill and rill contributions to total soil loss from an upland plot. Applied Geomorphology. 1: 343-354.
4.Govers, G., Giménez, R., and Van Oost, K. 2007. Rill erosion: Exploring the relationship between experiment modelling and field observations. Earth Science Reviews. 84: 87-102.
5.Knapen, A., Poesen, J., Govers, G., Gyssels, G., and Nachtergaele, J. 2007. Resistance of soils to concentrated flow erosion: A review. Earth Science Reviews. 80: 75-109.
6.Kinnell, P.I.A. 2005. Raindrop-impact-induced erosion processes and prediction: A review. Hydrology Process. 19: 2815-2844.
7.Liu, G., Zhang, Q., and Yang, M. 2011. Using 7Be to trace temporal variation of interrill and rill erosion on slopes, Proc. Environ. Sci. J. 11: 1220-1226.
8.Romero, C., Stroosnijder, L., and Baigorria, G.A. 2007. Interrill and rill erodibility in the northern Andean Highlands. Catena. 70: 105-113.
9.Sadeghi, H.R., Najafi, S., Riahi Bakhtiari, A.R., and Abdi, P. 2014. Ascribing soil erosion types for sediment yield using composite fingerprinting technique. Hydrol. Sci. J. 59: 9. 1753-1762. 10.Torri, D., Sfalaga, M., and Del Sette M. 1987. Splash detachment: Runoff depth and soil cohesion. Catena. 14: 149-155.
11.Toy, T.J., Foster, G.R., and Renard, K.G. 2002. Soil erosion processes, prediction measurement under simulated rainfall. J. Soil Sci. 150: 787-798.
12.Wan, Y., El-Swaify, S.A., and Sutherland, R.A. 1995. Partitioning interrill splash and wash dynamics: a novel laboratory approach, Soil Technol. J. 9: 55-69.
13.Whiting, P.J., Bonniwell, C.E., and Matisoff, G. 2012. Depth and areal extent of sheet and rill erosion based on radionuclides in soils and suspended sediment, Geol. Sci. J. 29: 1131-1134.
14.Yao, C., Lei, T., Elliot, W.J., McCool, D.K., Zhao, J., and Chen, S. 2008. Critical condition for rill initiation. Transaction of the ASABE. 51: 1. 107-114.
15.Zhang, Q., Lei, T., and Zhao, J. 2008. Estimation of the detachment rate in eroding rills in flume experiments using an REE tracing method. Geoderma. 147: 8-15. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,226 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 852 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب