
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,623,273 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,213,125 |
واکنش عملکرد دانه و سایر ویژگیهای زراعی دو رقم برنج (Oryza sativa L.) بومی هاشمی و پرمحصول سپیدرود به مقدار نیتروژن کودی در رشت | ||
مجله مدیریت خاک و تولید پایدار | ||
مقاله 2، دوره 7، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 21-38 اصل مقاله (819.11 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejsms.2017.8997.1543 | ||
نویسندگان | ||
محبوبه شهبازی* 1؛ ابراهیم زینلی2؛ سراالله گالشی2؛ سید محمدرضا احتشامی3؛ حمید درستی4 | ||
1دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ||
2عضو هییت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ||
3عضو هییت علمی دانشگاه گیلان | ||
4عضو هییت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: نیتروژن حدود 2 تا 5 درصد از مادۀ خشک گیاهی را تشکیل داده و بیش از سایر عناصر غذایی معدنی عملکرد گیاهان زراعی از جمله برنج را محدود میکند. نیاز زیاد گیاهان به نیتروژن ، کاهش توانایی خاکها برای تأمین نیتروژن مورد نیاز گیاهان زراعی، پتانسیل زیاد تلفات نیتروژن و همچنین افزایش قابل توجه پتانسیل عملکرد ارقام جدید برنج به افزایش چشمگیر مصرف کودهای نیتروژنی در تولید برنج و سایر گیاهان زراعی منجر شده است. از اینرو، بهینهسازی مقدار مصرف کودهای نیتروژنه یکی از راهبردهای مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد، کاهش هزینههای تولید و حفظ کیفیت محیط زیست است. مواد و روشها: بهمنظور بررسی واکنش عملکرد دانه و سایر صفات مهم زراعی به مقدار نیتروژن کودی و تعیین مقدار مطلوب نیتروژن کودی مورد نیاز دو رقم برنج بومی و پرمحصول، آزمایشی در سال 1392 در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا گردید. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد و در آن، رقم برنج (رقم برنج بومی هاشمی و رقم اصلاح شده و پرمحصول سپیدرود) و مقدار نیتروژن کودی (0، 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) عوامل مورد بررسی بودند. یافتهها: نتایج تجزیه واریانس حاکی از تأثیر معنیدار رقم، مقدار نیتروژن کودی و اثر متقابل آنها بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بود که نشاندهندۀ واکنش متفاوت عملکرد دو رقم به مقدار نیتروژن میباشد. عملکرد دانه در رقم هاشمی از 92/1 در شاهد تا 5/5 تن در هکتار در تیمار مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم سپیدرود از 13/4 در شاهد تا 87/8 تن در هکتار در تیمار مصرف 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار متغیر بود. نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد که در رقم پرمحصول سپیدرود رابطه خطی معنیداری بین مقدار نیتروژن کودی (X) و عملکرد (Y) شلتوک(Y=4418.5 + 29.3X) و عملکرد بیولوژیک (Y=7344.0 + 74.9X) بهترتیب با ضرایب تبیین 97/0 و 99/0 وجود داشت درحالیکه در رقم بومی هاشمی تابع درجۀ دو رابطۀ بین مقدار نیتروژن کودی و عملکرد دانه (Y=1.6221+ 0.0344x -8E-05x2) و عملکرد بیولوژیک (0.0002x2 -Y= 2.5107+ 0.0973x ) را با دقت بیشتری توصیف نمود. نتیجهگیری: یافتههای این آزمایش نشان داد که در هر دو رقم بومی هاشمی و پرمحصول سپیدرود، مقدار مصرف نیتروژن کودی بهشدت بر عملکرد دانه تأثیر میگذارد. میانگین عملکرد دانه در رقم هاشمی با افزایش مقدار مصرف نیتروژن کودی تا 120 کیلوگرم در هکتار با افزایش همراه بود ولی پس از آن با افزایش مقدار مصرف نیتروژن کودی به 160 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. با این حال، در رقم سپیدرود با افزایش مقدار مصرف نیتروژن کودی تا 160 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه افزایش یافت. این نتایج حاکی از عدم توانایی خاک برای تأمین نیتروژن مورد نیاز گیاه زراعی و ضرورت مصرف نیتروژن کودی برای دستیابی به عملکردهای زیاد، کودپذیری و کارآیی بیشتر رقم سپیدرود در استفاده از نیتروژن و نیاز به مصرف نیتروژن کودی بیشتر در این رقم نسبت به رقم هاشمی برای دستیابی به حداکثر عملکرد دانه میباشد. بر اساس این نتایج، در رقم سپیدرود احتمال دستیابی به عملکردهای بیشتر از عملکرد بهدست آمده در این مطالعه با مصرف نیتروژن کودی بیشتر از 160 کیلوگرم در هکتار وجود دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
اجزای عملکرد دانه؛ تعداد دانه؛ شاخص برداشت؛ عملکرد بیولوژیک؛ وزن دانه | ||
مراجع | ||
1.Ashrafi, H., Siyadat, A., Bakhshandeh, A., Alami Saeaid, Kh., and Gilani, A. 2013. Effect of different levels of nitrogen fertilizer on yield and yield components of high yielding cultivars and hybrid (Bahar 1) rice in Ahwaz region. Agron. J. (Pajouhesh and Sazandegi). 99: 10-17. (In Persian) 2.Bindra, A.D., Kalia, B.D., and Kumar, S. 2000. Effect of nitrogen levels and dates of transplanting on grows, yield and yield attributes of scented rice. Advance Agriculture Research. Indian. 10: 45-48. 3.Chaturvedi, I. 2005. Effect of nitrogen fertilizers on growth, yield and quality of hybrid rice (Oryza sativa). J. Cen. Europ. Agric. 4: 611-618. 4.Eagle, J.J., Bird, A., Hil, J.E., Horwath, W.R., and Kessel, C.V. 2001. Nitrogen dynamics and fertilizer use efficiency in rice following straw incorporation and winter flooding. Agron. J. 93: 1346-1354. 5.Esfahani, M., Kavusi, M., and Dabagh Mohammadi Nasab, A. 2004. Study the effect of different levels of nitrogen and potassium fertilizer on yield, yield components and growth of rice c.v khazar. Iran. J. Field Crop. 7: 226-240. (In Persian) 6.Ezat Ahmadi, M., Kazemi, H., Shakiba, M., and Valizade, M. 1998. The effect of different levels of nitrogen fertilizer on the yield and timing of spring wheat in the environmental conditions of Tabriz. J. Agric. Sci. Iran. 4: 787-800. (In Persian) 7.Fageria, N.K., and Baligar, V.C. 1996. Response of lowland rice and common bean growing in rotation to soil fertility levels on a Varzea soil. Fertilizer Research. 45: 13-20. 8.Faostat. 2013. http://faostat3.fao.org/faostat-gateway/go/to/download/R/*/E. 9.Gabriella, A., Daneil, L., Calderini, F., and Slaffer, C.A. 2003. Genetic improvement of barley yield potential and physiological determinants in Argentina (1944-1998). Springer Netherland. Agron. J. 82: 325-334. 10.Gevrek, M. 1995. Correlation and path analysis studies on rice yield and some yield components in rice grown as second crop with different levels of nitrogen. Ege University, Faculty of Agriculture. 32: 107-113. 11.Gilani, A., Siadat, S., and Fathi, Gh. 2004. Effect of density and seedling age on yield and yield components of three rice cultivars in Khuzestan conditions. J. Agric. Sci. 34: 427-438. (In Persian) 12.Gilani, A.A., and Jalali, S. 2006. Evaluation of new rice varieties developed in the preliminary yield trial in Khuzestan province. Agricultural and Natural Resources Research Center of Khuzestan. Registration number 831414, 19p. (In Persian) 13.Gravois, K.A., and Helms, R.S. 1992. Path analysis of rice yield and yield components as effected by seeding rate. Agron. J. 84: 1-4. 14.Haefele, S., Naklang, M., Hampichitvitaya, K., Skulkhu, S., Romyen, E., phasopa, S., Tabtim, S., Suriya Arunroj, D., Khunthasuvon, S., Kraisorakull, D., Young Suk, P., Amarunt, S.T., and Wada, L.J. 2006. Factors affecting rice yield and fertilizer response in gain fed lowland Thailand. Field Crops Research. 8: 39-51. 15.Hollena, N., Ridzwan, A.H., and Mohd, F.R. 2008. Effect of nitrogen fertilization management practice on the yield and straw nutritional quality of commercial rice varieties. Malaysi. J. Math. Sci. 2: 61-71. 16.Honarnezhad, R. 2002. Study correlation between some quantitative traits of rice yield through path analysis. Iran. J. Crop Sci. 4: 25-35. (In Persian) 17.Kazemi Poshtmasri, H., Pirdashti, H., Bahmanyar, M.A., and Nasiri, M. 2008. Study the effect of nitrogen fertilizer rate and yield components of different rice (Oryza sativa L.) cultivars. Agron. J. (Pajouhesh and Sazandegi). 75: 68-77. (In Persian) 18.Kord-Zanganeh, A. 1996. Evaluation of combined N, P, N and Zn on rice yield in the long run. Khuzestan Agricultural Research Publications, 100p. (In Persian) 19.Kumar, N., and Prasad, R. 2004. Effect of levels and source of nitrogen on concentration and uptake of nitrogen by a high yielding and a hybrid of rice. Archives of Agronomy and Soil Science. 50: 447-454. 20.Lampayan, R.M., Bouman, B.A.M., Dios, J.L.D., Espiritu, A.J., Soriano, J.B., and Lactaoen, A.T. 2010. Yield of aerobic rice in rain fed lowlands of the Philippines as affected by nitrogen management and row spacing. Field Crops Research. 116: 165-174. 21.Mahdavi, F., Esmaeili, M.A., Fallah, A., and Pirdashti, H. 2006. Study of morphological characteristics, physiological indices, grain yield and its components in rice (Oryza sativa L.). landraces and improved cultivars. J. Crop Sci. Iran. 7: 280-297. (In Persian) 22.Majidian, M., Ghalavnd, A., Karimian, N.A., and Kamkar Haghighi, A.A. 2008. Effect of nitrogen fertilizer, manure and irrigation on corn yield. Elec. J. Crop Prod. 1: 67-85. (In Persian) 23.Mustafavi Rad, M., and Tahmasebi Sarvestani, Z. 2003. Evaluation of nitrogen fertilizer effects on yield, yield components and dry matter remobilization of three rice genotype. J. Agric. Sci. Natur. Resour. 10: 21-31. (In Persian) 24.Nahvi, M., Davatgar, N., Darigh Goftar, F., Sheikh Hoseinian, A., and Abbasian, M. 2012. Determine the need for nitrogen fertilizer in rice by leaf color chart. Agron. J. (Pajouhesh and Sazandegi). 66: 28-33. (In Persian) 25.Nahvi, M., Gholi Pour, M., Ghorban Pour, M., and Mehrgan, H. 2005. Effect of row spacing and levels of nitrogen fertilizer in rice Hibryd. Agron. J. (Pajouhesh and Sazandegi). 66: 33-38. (In Persian) 26.Ohnishi, M., Horrio, T., Homma, K., Supapoj, N., Takano, H., and Yamomoto, S. 1999. Nitrogen management and cultivars effects on rice yield and nitrogen efficiency in northeast Thailand. Field Crops Research. 64: 109-120. 27.Reedy, D.S. 1986. Effect of nitrogen and plant population on yield and yield components of jaja rice under recommended irrigation practice. Madras Agric. J. 73: 321-324. 28.Rezaei, M., Shokri Vahed, H., Amiri, E., Motamed, M.K., and Azarpour, E. 2009. The effects of irrigation and nitrogen management on yield and water productivity of rice. World Appl. Sci. J. 7: 203-210. (In Persian) 29.Salehifar, M. 2008. Effect of planting distance and nitrogen and phosphorus on yield and yield components of hybrid rice. University of Guilan, 116p. (In Persian) 30.Shahsavar, N., and Safari, M. 2005. The effect of N on yield components on three wheat cultivars yield, Pagohesh and Sazandegi. 66: 124-140. (In Persian) 31.Singh, U., and Jain, M.C. 2000. Growth and yield response of traditional told and improved semi tall rice cultivars to moderate and high nitrogen, phosphorus and potassium levels. Ind. J. Agric. Res. 33: 9-15. 32.Soghi, H.A., Kazemi, M., Kalate arabi, M., Sheikh, F., Abroudi, S., and Asgar, M. 2009. Effect of foliar and soil application of nitrogen fertilizer on yield of two promising wheat lines in Golestan. Elec. J. Crop Prod. 2: 167-176. (In Persian) 33.Soltani, A. 2006. Statistical analysis using SAS software. University of Mashhad. Press, 182p. (In Persian) 34.Vennila, C., Jayanthi, C., and Nalini, K. 2007. Nitrogen management in wet seeded rice. Agriculture, Research. 28: 270-276. 35.Yoshida, S. 1981. Fundamentals of rice crop science. International Rice Research Institute, Los Banos, Philippines, 269p. 36.Zhao, B., Zhang, H., and Xia, G. 1998. Super high-yield cultivation practices in rice and its approach. Agricultural Science. 6: 19-21. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,334 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,049 |