آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 654 |
| تعداد مقالات | 6,811 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,638,308 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,082,255 |
بررسی شاخص‌های پایداری تحویل آب در طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالی‌زاری | ||
| مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک | ||
| مقاله 7، دوره 24، شماره 2، خرداد 1396، صفحه 127-145 اصل مقاله (1.68 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwfst.2017.12125.2666 | ||
| نویسندگان | ||
| بابک مومنی* 1؛ محسن مسعودیان2؛ محمد علی غلامی سفیدکوهی3؛ علیرضا عمادی2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری تخصصی / گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری | ||
| 2عضو هیات علمی (دانشیار)/ گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری | ||
| 3عضو هیات علمی (استادیار)/ گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: اجرای طرح تجهیز و نوسازی در اراضی شالی‌زاری، با تحول در زیرساخت‌های مدیریت مزرعه، سیستم سنتی آبیاری کرت به کرت را به مدیریت تحویل آب مبتنی بر استفاده از کانال‌های آبیاری و زهکشی برای هر کرت شالی‌زاری تغییر می‌دهد. با گذشت سال‌های متمادی از آغاز عملیات اجرایی این طرح، اغلب مطالعات قبلی مبنای کیفی داشته و علی‌رغم اشاره به وجود مشکلات اساسی در سیستم آبیاری آن، عمدتا تحلیل‌ها بر پایه میزان رضایت‌مندی کشاورزان و یا قضاوت‌های تجربی کارشناسان بخش‌های مختلف این پروژه بوده است و کمتر تحلیلی کمی مبتنی بر شاخص‌های کلیدی عملکرد، نظیر پایداری سیستم، انجام شده است تا اطمینان از تحویل آب زراعی در موعد مقرر، به مقدار مورد نیاز و برای مدت زمان مورد نیاز را نشان دهد و معیارهایی نظیر اعتمادپذیری، یکنواختی، به‌هنگام بودن و قابل پیش‌بینی بودن تحویل آب که از سوی پژوهشگران مختلف برای ارزیابی آن ارائه شده، در این طرح تاکنون محاسبه نشده است تا بتوان به‌این وسیله اثربخشی سیستم را محاسبه کرد و امکان برنامه‌ریزی، بازطراحی و اجرای اقدامات اصلاحی را مهیا نمود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش، شاخص‌های مرتبط با پایداری تحویل آب شامل انواع معیارهای تغییرپذیری و قابلیت پیش‌بینی جریان تحویلی، در دو کانال آبیاری بتنی و خاکی و کرت‌های شالی‌زاری تحت پوشش آنها در پروژه تجهیز و نوسازی اراضی روستای اسماعیل‌کلای شهرستان جویبار استان مازندران محاسبه و مقایسه شد. یافته‌ها: نتایج بررسی شاخص‌های کمی ارزیابی شده نشان می‌دهد؛ هرچند پوشش بتنی کانا‌ل‌ها موجب ارتقای معیارهای تغییرپذیری تحویل آب نسبت به کانال خاکی شد، چنانکه شاخص‌های کفایت واعتمادپذیری در کانال بتنی به ترتیب 18 و 5 درصد، اعتمادپذیری در دامنه اطمینان پنجاه درصد به مقدار 0.14، شاخص به‌هنگام بودن تحویل آب به اندازه 4 روز و شاخص یکنواختی تحویل 0.27 بهتر از نتایج به‌دست آمده در کانال خاکی بود، اما ضعف ساختاری و مدیریتی در سیستم آبگیری و کنترل، با توجه به ضریب تغییرات 0.33 کفایت و 0.46 اعتمادپذیری، موجب شده توزیع آب بین کرت‌ها کافی و عادلانه نباشد و تغییرات زمانی تحویل آب در کرت‌های انتهایی کانال با یکنواختی کمتر از 0.5، شاخص به‌هنگام بودن عمدتا بیش از 10 روز و قابلیت اطمینان پایین، حتی در سطح 50 درصد، اختلاف زیادی با استانداردهای ارائه شده را نشان دهد. در هر دو کانال خاکی و بتنی رابطه همبستگی خطی بین جریان تحویلی و مورد نیاز عمدتا معکوس بود که نشان‌دهنده ضعف در مدیریت تحویل آب بر اساس تقاضا است. همبستگی معکوس بین متغیرهای تحویل آب در کانال بتنی به 0.97- می‌رسد، لذا مدیریت نامناسب تحویل آب در دهه‌های انتهایی را به‌درستی پیش‌بینی می نماید و در کانال خاکی هم مقدار متوسط 0.30 نشان از عدم همبستگی جریان تحویلی با نیاز آبی و به تبع آن پیش‌بینی‌پذیری کم سیستم دارد. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی شاخص‌های پایداری تحویل آب در مقایسه با استانداردهای تعریف شده حتی با پوشش بتنی کانال‌های آبیاری نیز با چالش‌های اساسی مواجه‌اند. از یک سو ساختار سنتی، تجربی و غیرتخصصی مدیریت حاکم بر تحویل آب به اراضی تجهیز و نوسازی شده، زمان‌بندی مناسبی برای استفاده از آب تامین شده در طول فصل کشت ندارد و از سوی دیگر ارتقای ساختار سازه‌ای سیستم موجود تحویل آب، نیازمند اصلاح وضعیت آبگیری، استفاده از سازه‌های کنترل جریان در کانال و تعریف برنامه تحویل آب بر اساس نیاز آبیاری کرت‌ها است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزیابی؛ برنج؛ پیش‌بینی‌پذیری؛ تغییرپذیری؛ توزیع آب | ||
| مراجع | ||
|
1.Agide, Z., Haileslassie, A., Sally, H., Erkossa, T., Schmitter, P., Langan, S., and Hoekstra, D. 2016. Analysis of water delivery performance of smallholder irrigation schemes in Ethiopia: Diversity and lessons across schemes, typologies and reaches, LIVES Working Paper 15. Nairobi, Kenya: International Livestock Research Institute (ILRI), 17p. 2.Amiri Larijani, S., Gholami Sefidkohi, M.A., Ziatabar Ahmadi, M., and Jalali Kotenaii, N. 2013. Evaluation and comparison of CROPWAT and NETWAT models in the Estimating of water requirement of rice in Mazandaran province. 2th National Conference on sustainable development of agriculture and the healthy environment, Hamedan, September 12. (In Persian) 3.Asadi, R. 2007. Evaluation of irrigation and drainage canals in Paddy Fields Development and Renovation Project, Technical Report No: 744, Agricultural Research, Education & Extension organization. (In Persian) 4.Babapour Golafshani, M., Shahnazari, A., Ziatabar Ahmadi, M.Kh., and Aghajani, Gh. 2012. The Comparison of Water Balance Parameters in Traditional and Leveled Paddy Fields in Qaemshahr, Iran. J. Water Soil. 26: 4. 1010-1017. (In Persian) 5.Berkoff, D.J.W., and Mundial, B. 1990. Irrigation management on the Indo-Gangetic plain. World Bank, Pp: 7-8. 6.Bumbudsanpharoke, W., and Prajamwong, S. 2015. Performance Assessment for Irrigation Water Management: Case Study of the Great Chao Phraya Irrigation Scheme. Irrigation and Drainage. 64: 2. 205-214. 7.Clemmens, A.J., Bos, M.G., and Replogle, J.A. 1984. Portable RBC flumes for furrows and earthen channels. Transactions of the ASAE. 27: 4. 1016-1021. 8.Dai, X., Zhang, X., Han, Y., Huang, H., and Geng, X. 2016. Impact of agricultural water reallocation on crop yield and revenue: a case study in China. Water Policy, wp2016040:1-19. 9.De Todos, U.T. 2006. Modernization and the evolution of irrigation practices in the Rio Dulce Irrigation Project, Santiago Del Estro, Argentina. Ph.D. Thesis, Supervisor: Prieto, D., Wageningen University, 312p. 10.Gilfedder, M., Connell, L.D., and Mein, R.G. 2000. Border irrigation field experiment. I: Water balance. J. Irriga. Drain. Engin. 126: 2. 85-91. 11.Jalali Koutenaei, N., Tonekaboni, H., and Yousefian, H. 2009. A comparative study of the technical and social issues of irrigation and drainage networks in traditional and modern integrated paddy fields, 3rd Iranian Conference on Construction experiences of Hydraulic Structures and Irrigation and Drainage Networks (ICCHID), October 21-22: 67-73. (In Persian) 12.Makin, I.W., Goldsmith, H., and Skutsch, J.C. 1991. Ongoing performance assessment-a case study of Kraseio Project, Thailand. Irrigation and Drainage Systems. 5: 1. 31-42. 13.Management and planning organization. 2009. Design Criteria for Renovation & Mobilization of Rice Fields, First Volume – Generalities (No: 471-1), 36p. (In Persian) 14.Molden, D.J., and Gates, T.K. 1990. Performance measures for evaluation of irrigationwater-delivery systems. J. Irrig. Drain. Engin. 116: 6. 804-823. 15.Moumeni, B., Azimi, R., Masoudian, M., and Saedi, I. 2015. Field evaluation plan of problems of Paddy Fields Development and Renovation Project. 16th National Congress of rice. Agricultural Biotechnology and Genetics Research Institute of Tabarestan, Sari, February 16-17. (In Persian) 16.Plusquellec, H., Burt, C., and Wolter, H.W. 1994. Modern water control in irrigation: Concepts, issues and applications, World Bank technical paper; no. WTP 246., Irrigation and Drainage Series, USA: The World Bank, 110p. 17.Perry, C.J., and Narayanamurthy, S.G. 1998. Farmer response to rationed and uncertain irrigation supplies (Vol. 24). IWMI, 23p. 18.Renault, D., and Vehmeyer, P.W. 1999. On reliability in irrigation service preliminary concepts and application. Irrigation and Drainage Systems, Kluwer Academic Publishers. 13: 1. 75-103. 19.Salahshoor Dalivand, F., Nazemi, A.H., and Yazdani, R. 2010. Improvement of water management in paddy fields. 12th National Conference of Irrigation and Drainage Committee, Tehran, Iran, Febrauary 25-26, Pp: 334-319. (In Persian) 20.Seckler, D., Sampath, R.K., and Raheja, S.K. 1988. An Index for Measuring the Performance of Irrigation Management Systems with an Application. JAWRA J. Amer. Water Resour. Assoc. 24: 855-860. 21.Tareen, S.K., Talpur, M.A., Mangrio, M.A., Nizamani, I.A., Suthar, V., Issani, M.A., and Solangi, M. 2016. Performance Evaluation of Some Lined Watercourses Off-taking from Mubarak Wah in District Tando Mohammad Khan, Pakistan. Science International. 28: 3. 2683-2690. 22.Thakur, A.K., Rath, S., Roychowdhury, S., and Uphoff, N. 2010. Comparative performance of rice with system of rice intensification (SRI) and conventional management using different plant spacing. J. Agron. Crop Sci. 196: 2. 146-159. 23.Urrestarazu, L.P., Díaz, J.R., Poyato, E.C., and Luque, R.L. 2009. Quality of service in irrigation distribution networks: case of Palos de la Frontera irrigation district (Spain). J. Irrig. Drain. Engin. 135: 6. 755-762. 24.Yaaghobi, M., and Yaaghobi, M. 2007. Useful experimental methods in the implementation of irrigation and drainage in paddy fields. 2th national conference of Experiences in irrigation networks and drainage construction, Karaj, October 23-25, Pp: 227-236. (In Persian) 25.Yazdani, M.R., Parsinejad, M., Razavipoor, T., Alizadeh, M.R., Nahvi, M., Sharifi, M.M., Rezaei, M., and Mollaei, M. 2004. Paddy Fields Development and Renovation Project. 1th Workshop on Design Fundamentals in Paddy Fields Development and Renovation Project. Guilan University. July 18. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 807 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 785 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب