
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,624,613 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,214,682 |
تأثیر تنش رطوبتی و محلولپاشی هیومیک اسید بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه مرزه | ||
مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک | ||
مقاله 12، دوره 26، شماره 1، فروردین و اردیبهشت 1398، صفحه 219-232 اصل مقاله (384.25 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2019.15481.3071 | ||
نویسندگان | ||
سید حمزه حسینیان1؛ نیازعلی ابراهیمی پاک* 2؛ اشکان یوسفی3؛ اصلان اگدرنژاد4 | ||
1دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه لرستان | ||
2دانشیار، بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران. | ||
3دانشجوی دکتری علوم و مهندسی خاک دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
4استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران. | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis) گیاهی یکساله، علفی و متعلق به خانواده نعناعیان و از گیاهان دارویی مهم میباشد به عنوان گیاه دارویی و ادویهای، همچنین به عنوان سبزی تازه مورد استفاده قرار میگیرد. گونههای مختلف گیاهی از نظر مقاومت به خشکی دامنه وسیعی را نشان میدهند که به دلیل سازگاریهای فیزیولوژیک، مورفولوژیک و بیوشیمیایی آنها میباشد. استفاده از انواع کودهای آلی از جمله هیومیک اسید، برای بهبود کمّی و کیفی محصولات زراعی و باغی بدون اثر مخرب زیستمحیطی رواج فراوان یافته است. اثرات هورمونی و بهبود جذب عناصر غذایی جهت بالا بردن عملکرد بخصوص در شرایط تنش از اثرات اسید هیومیک حاصل از هوموس و سایر منابع طبیعی و باکتریهای محرک رشد است. با توجه به خشک و نیمهخشک بودن مساحت زیادی از کشور ایران، صرفهجویی در مصرف آب ضرورت دارد؛ از طرفی دیگر تغذیه در عملکرد و کیفیت مواد مؤثر گیاهان دارویی اهمیت زیادی دارد. بنابراین هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر تنش خشکی و هیومیک اسید بر خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه مرزه بوده است. مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار، در سال1396 در شرایط گلخانه انجام شد. رژیم های رطوبتی در چهار سطح آبیاری 40، 60، 80 و 100 درصد طرفیت زراعی و محلولپاشی هیومیک اسید در چهار غلظت صفر، 150، 300 و 450 میلیگرم بر لیتر اعمال شدند. در مرحله 6 تا 8 برگی، تیمارهای خشکی بر گلدانها اعمال شد. هیومیک اسید در غلظتهای مدنظر در دو مرحله محلولپاشی شد. مرحلة اول محلول پاشی، زمانی که گیاهان در مرحله 4 تا 6 برگی بودند و مرحله دوم به فاصله دو هفته پس از محلولپاشی اول انجام شد. حدود 7 هفته پس از اعمال تیمارهای خشکی ، صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ، طول برگ، وزن خشک بوته، پرولین، کلروفیل a، b و کل، کارتنوئید و کربوهیدرات اندازهگیری شد. یافتهها: نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد شاخه فرعی و وزن خشک بوته در شرایط آبیاری در 100 درصد ظرفیت زراعی و محلولپاشی با 450 میلیگرم در لیتر هیومیک اسید به دست آمد؛ درحالیکه بیشترین میزان طول برگ، کلروفیل a، b و کل، کارتنوئید و کربوهیدرات از تیمار آبیاری در 100 درصد ظرفیت زراعی و محلولپاشی 300 میلیگرم در لیتر هیومیک اسید حاصل شد. همچنین بیشترین مقدار پرولین از تیمار آبیاری در 40 درصد ظرفیت زراعی و بدون کاربرد هیومیک اسید بدست آمد. نتیجهگیری: گیاه مرزه حساس به تنش خشکی است و با بالا رفتن شدت تنش و رسیدن به 40 درصد ظرفیت زراعی، کاهش میزان صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گیاه مرزه رخ داد. در این بین تیمار اسیدهیومیک تأثیر مثبت و معنیداری بر صفات مذکور داشته است، در نهایت با بهبود جذب عناصر غذایی و توسعه بخشهای رویشی و زایشی سبب افزایش صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گردید. بیشترین تأثیر تیمار اسیدهیومیک در طی بروز تنش خشکی در گیاه مرزه، مربوط به تیمار 450 میلیگرم در لیتر بود. بیشترین تولید گیاه مرزه در تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی و محلولپاشی 450 میلیگرم در لیتر هیومیک اسید حاصل گردید. | ||
کلیدواژهها | ||
پرولین؛ کارتنوئید؛ کربوهیدرات؛ کلروفیل؛ وزن خشک بوته | ||
مراجع | ||
1.Ahmad, Y.M., Shahlaby, E.A., and Shnan, N.T. 2011. The use of organic andinorganic cultures in improvingvegetative growth, yield characters andantioxidant activity of roselle plants(Hibiscus sabdariffa L.). Afr. J.Biotechnol. 10: 11. 1988-1996. 2.Aiken, G.R., McKnight, D.M., Wershaw,R.L., and Mac Carthy, P. 1985. Anintroduction to Humic Substances in Soil,Sediment, and Water. P 1-9, In: Humicsubstances in soil, sediment and water: Geochemistry, isolation and characterization.(Eds. Aiken, G.R. et al.). WileyInterScience, New York. 3.Armand, N., Amiri, H., and Ismaili, A.2016. Interaction of methanol spray andwater-deficit stress on photosynthesis andbiochemical characteristics of Phaseolusvulgaris L. cv. Sadry. Photochem Photobiol. 92: 1. 102-110. 4.Arnon, D.I. 1949. Copper enzymes inisolated chloroplasts. Polyphenoloxidasein Beta vulgaris. Plant Physiol. 24: 1-10. 5.Ayas, H., and Gulser, F. 2005. The effectof sulfur and humic acid on yieldcomponents and macronutrient contentsof spinach. J. Biol. Sci. 5: 6. 801-804. 6.Bates, S., Waldern, R.P., and Teare, E.D.1973 .Rapid determination of free prolinefor water stress studies. Plant and Soil.39: 205-207. 7.Delfin, S., Tognetti, R., Dsiderio, E., andAlvino, A. 2005. Effect of foliarapplication of N and humic acids ongrowth and yield of durum wheat. AgronSustain Dev. 25: 183-191. 8.Emarat Pardaz, J., Hami, A., and Gohari,Gh. 2016. Evaluation of GrowthCharacteristics and Function of SaturejaHortensis L. Essential Oil under Salinityand Zinc Foliar Application. J. Agric. Know. Sust. Prod. 26: 3. 141-131.(In Persian) 9.Erkossa, T., Stahr, K., and Tabor, G.2002. Integration of organic andinorganic fertilizers: effect on vegetableproductivity. EIAR. 82: 247-256. 10.Eskandari, M. 2013. Growth parametersand changes in the essential oil contentof Satureja bachtiarica Bunge under theinfluence of 28-hobrosrinolide anddrought stress. Research on medicinalplants and aromatic herbs of Iran.29: 1. 186-176. (In Persian) 11.Esmailpour, B. Jalilvand, P., and Hadian,J. 2013. Effect of Drought Stressand Mycorrhizal Fungus on SomeMorphophysiological Traits andPerformance Satureja (Satureja HortensisL.). J. Agric. Ecol. 5: 2. 177-169.(In Persian) 12.Hu, Y., and Schmidhalter, U. 2005.Drought and salinity: A comparison oftheir effects on mineral nutrition ofplants. J. Plant Nutr. 168: 541-549. 13.Jacob, H., and Clark, G. 2002. Methodsof Soil Analysis. Part IV PhysicalMethod. Soil Science Inc. Madison,Wisconsin, USA. 1692p. 14.Jing-Min, Z., Shang-Jun, X., Mao-Peng,S., Bingyao, M., Xiu-Mei, C., andChunsheng, L. 2010. Effect of HumicAcid on Poplar Physiology andBiochemistry Properties and Growthunder Different Water Level. J. SoilWater Cons. 6: 1-42. 15.Keles, V., and Oncel, I. 2004. Growth andsolute composition on two wheat speciesexperiencing. CSSA. 40: 470-475. 16.Khalid, K.A. 2006. Influence of waterstress on growth, essential oil andchemical composition of herbs (Ocimumsp.). Int. Agrophysics. 20: 4. 289-296. 17.Liu C., Cooper, R.J., and Bowman, D.C.1998. Humic acid application affectsphotosynthesis, root development andnutrient content of creeping bentgrass.Horticulture Science. 33: 6. 1023-1025. 18.Mokhtari, A., and Baradaran, R. 2010.Effect of Drought Stress on SomeGrowth Indices of Satureja Hortensis,Regional Conference-E Ecophysiologyof Crops. Shushtar. Pp: 1-3. (In Persian) 19.Nouri, M., Asadi, P., DehghanRahimabadi, A., and Golchin, A. 2014.The Effect of Drought Stress andNitrogen Fertilizer Levels on Growthand Essential Oil of Savory (Saturejahortensis L.). Bull. Env. Pharmacol.Life Sci. 3: 10. 71-77. 20.Peleg, Z., Apse, M.P., and Blumwald, E.2011. Engineering Salinity and WaterStress Tolerance in Crop Plants: GettingCloser to the Field. Advances inBotanical Research. 57: 405-443. 21.Sabouri, F., Siroosmehr, A.R., andGorgini Shabankareh, H. 2017. Effect ofirrigation regimes and humic acidsolution on some morphological andphysiological characteristics of Saturejahortensis. Iran. J. Plant Biol. 9: 34. 13-24.(In Persian) 22.Sanjari, M., Siroosmehr, A.R., andFakheri, B.A. 2015. Effect of DroughtStress and Humic Acid on SomePhysiological Properties of Sour Tea. J.Agric. 17: 2. 403-414. (In Persian) 23.Sanjari, M., Siroosmehr, A.R., andFakheri, B.A. 2016. Effect of DroughtStress and Humic Acid on Morphological Traits, Performance andAnthocyanin Levels of Sour Tea(Hibiscus sabdariffa L). Agric. Ecol. J.8: 3. 346-358. (In Persian) 24.Sudeyazadeh, H., Shamsai, M.,Tajamolian, M., MirmohammadiMeybodi, M., and Hakimzadeh, M. 2016. Effect of drought stress on somemorphological and physiological traitsof Satureja hortensis. J. Proc. PlantFunc. 5: 15. 1-12. (In Persian) 25.Thomas, M.T., and Gausling, T.2000. Morphological and physiologicalresponses of oak (Quercus petraea andQ. robur) to moderat drought. Ann. For.Sci. 57: 325-333. 26.Turkmen, O., Demir, S., Sensoy, S., andDursun, A. 2005. Effect of arbuscularmycorrhizal fungus and humic acid onthe seedling development and nutrientcontent of pepper grown under saline soilconditions. J. Bio. Sci. 5: 5. 568-574. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 825 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 960 |