دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها626
تعداد مقالات6,517
تعداد مشاهده مقاله8,746,426
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,317,276
محمدنژاد, یونس, گالشی, سرالله, سلطانی, افشین, قادری فر, فرشید, نوری نیا, عباسعلی. (1398). اثر شوری و خشکی بر رشد، کارایی مصرف آب و غلظت سدیم و پتاسیم دو ژنوتیپ گندم بهاره آبی و دیم. , 12(1), 23-46. doi: 10.22069/ejcp.2019.12051.1925
یونس محمدنژاد; سرالله گالشی; افشین سلطانی; فرشید قادری فر; عباسعلی نوری نیا. "اثر شوری و خشکی بر رشد، کارایی مصرف آب و غلظت سدیم و پتاسیم دو ژنوتیپ گندم بهاره آبی و دیم". , 12, 1, 1398, 23-46. doi: 10.22069/ejcp.2019.12051.1925
محمدنژاد, یونس, گالشی, سرالله, سلطانی, افشین, قادری فر, فرشید, نوری نیا, عباسعلی. (1398). 'اثر شوری و خشکی بر رشد، کارایی مصرف آب و غلظت سدیم و پتاسیم دو ژنوتیپ گندم بهاره آبی و دیم', , 12(1), pp. 23-46. doi: 10.22069/ejcp.2019.12051.1925
محمدنژاد, یونس, گالشی, سرالله, سلطانی, افشین, قادری فر, فرشید, نوری نیا, عباسعلی. اثر شوری و خشکی بر رشد، کارایی مصرف آب و غلظت سدیم و پتاسیم دو ژنوتیپ گندم بهاره آبی و دیم. , 1398; 12(1): 23-46. doi: 10.22069/ejcp.2019.12051.1925

اثر شوری و خشکی بر رشد، کارایی مصرف آب و غلظت سدیم و پتاسیم دو ژنوتیپ گندم بهاره آبی و دیم

مجله تولید گیاهان زراعی
مقاله 3، دوره 12، شماره 1، خرداد 1398، صفحه 23-46    اصل مقاله (509.5 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2019.12051.1925
نویسندگان
یونس محمدنژاد* 1؛ سرالله گالشی2؛ افشین سلطانی2؛ فرشید قادری فر2؛ عباسعلی نوری نیا3
1تحقیقات کشاورزی
2استاد دانشگاه
3بازنشسته تحقیقات کشاورزی
چکیده
چکیده:
سابقه و هدف:
اثرات تنش خشکی و شوری از نظر کمبود آب در گیاه شبیه به هم هستند، اما در تنش دراز مدت شوری، گیاه علاوه بر تنش خشکی تحت تاثیر تنش زیادی یون و اسمز بالا هم قرار می‌گیرد. استان گلستان دارای خاک‌هایی با درجات مختلف شوری (با بیش از 38 درصد اراضی شور) و شرایط مختلف زراعت (آبی و دیم) می‌باشد. هدف از آزمایش بررسی و شناخت فیزیولوژیکی با اندازه‌گیری‌هایی از برخی صفات رشدی، کارایی مصرف آب و غلظت های سدیم و پتاسیم گیاه روی ارقام متحمل گندم آبی و دیم بود.
مواد و روش‌ها:
آزمایش به صورت گلدانی و در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان واقع در پردیس جدید به صورت فاکتوریل با دو رژیم رطوبتی (5 و 75 درصد تخلیه از رطوبت قابل استفاده خاک)، چهار سطح شوری (5/4، 5/6 و 8 دسی زیمنس بر متر و بدون شوری به عنوان شاهد) و دو رقم (رقم آبی20-87-N و رقم دیم کریم) در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. بر اساس نتایج آزمایش سال قبل ژنوتیپ 20-87-N برای شوری متوسط و شرایط آبی و رقم کریم برای شرایط دیم، مناسب بودند که به عنوان مواد آزمایشی انتخاب شدند. صفات اندازه گیری شده شامل سطح برگ، وزن خشک بخش‌های مختلف هوایی گیاه، تعداد روزنه‌، عناصر پتاسیم و سدیم به تفکیک برای برگ و ساقه، کل مصرف آب در طی دوره کاشت تا رسیدگی، کارایی مصرف آب دانه و بیوماس، اجزای عملکرد و عملکرد بودند.
یافته‌ها:
نتایج آزمایش نشان داد که ژنوتیپ 20-87-N سطح کل برگ بوته بالایی نسبت به رقم کریم دارد، اما تراکم روزنه در آن نسبت به کریم کمتر است. ژنوتیپ 20-87-N در تیمار خشک‌تر، یعنی 75 درصد تخلیه از رطوبت قابل استفاده خاک، عملکردی برابر با رقم کریم (20/1 گرم مقابل 16/1 گرم در بوته) داشت. در شرایط مرطوب‌‌تر، یعنی 5 درصد تخلیه از رطوبت قابل استفاده خاک، عملکرد ژنوتیپ 20-87-N نسبت به رقم کریم بالاتر (00/2 گرم مقابل 64/1 گرم در بوته) بود. رقم کریم در شرایط خشک‌تر کارایی مصرف آب دانه بالاتری نسبت به شرایط مرطوب داشت، اما ژنوتیپ 20-87-N برعکس آن بود و در شرایط مرطوب کارایی مصرف آب بالاتری نسبت به شرایط خشک از خود نشان داد. غلظت سدیم در ساقه حدود دو برابر برگ (به ترتیب 58/0 و 32/0 درصد) بود که با افزایش هر واحد در میزان شوری خاک تا 8 دسی زیمنس بر متر تقریبا 068/0 و 025/0 درصد به ترتیب بر غلظت سدیم در برگ و ساقه افزوده ‌گردید. در تیمار 75 درصد تخلیه از رطوبت قابل استفاده خاک غلظت سدیم برگ در شوری 5/6 دسی زیمنس بر متر به 5/0 درصد رسید اما در 5 درصد تخلیه از رطوبت خاک غلظت سدیم برگ با سرعت کندتر افزایش یافت و در شوری 8 دسی زیمنس بر متر به این مقدار رسید. از نظر نسبت Na+/k+ ساقه و برگ اختلافی بین دو ژنوتیپ مشاهده نشد، اما با افزایش در شوری خاک این نسبت برای ساقه و برگ کاهش یافت.
نتیجه گیری:
ژنوتیپ 20-87-N برای شرایط آبی با شوری متوسط تا پائین مناسب می‌باشد و رقم کریم برای شرایط دیم مناسب می‌باشد. تا شوری 8 دسی زیمنس بر متر بین نسبت پتاسیم به سدیم ژنوتیپ‌ها اختلاف مشاهده شد که از این اختلاف می‌توان در شناسایی تحمل به شوری ژنوتیپ‌ها استفاده نمود.
کلیدواژه‌ها
اارقام گندم؛ شرایط دیم؛ تنش شوری؛ کارایی مصرف آب و نسبت پتاسیم به سدیم
مراجع
  1. Abd-el Baki, G.K., Siefritz, F., Man, H.M., Weiner, H., Kaldenhoff, R., and Kaiser, W.M. 2000. Nitrate reductase in Zea mayz L. under salinity. Plant Cell Environ., 23: 515- 521.
  2. Blum, A., Gozlan, G., and Mayer, J. 1981. The manifestation of dehydration avoidance in wheat breeding germplasm. Crop Sci., 21: 495-499.
  3. Chaves, M.M., Flexas, J., and Pinheiro, C. 2009. Photosynthesis under drought and salt stress: regulation mechanisms from whole plant to cell. Ann. Bot-London, 103: 551- 560.
  4. Ehsanzadeh, P., Nekoonam, M.S., Azhar, J.N., Pourhadian, H., and Shaydaee, S. 2009. Growth, chlorophyll and cation concentration of tetraploid wheat on a solution high in sodium chloride salt: hulled versus free- threshing genotypes. J. Plant Nut., 32: 58-70.
  5. Emami, A. 1996. Guideline for plant analysis. Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO). Soil and Water Research Institute, No 982. pp128. (In Persian)
  6. Fischer, R.A., and Maurer, R. 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yields responses. Aust. J. Agri. Res., 14:742-794.
  7. Gholami, A., and Poor Asadollahi, A. 2008. Improving Wheat Grain Yield under Water Stress by Stem Hydrocarbon Reserve Utilization. Pakistan J. Biol. Sci., 11: 2484-2489.
  8. Hu, Y., and Schmidhalter, U. 2005. Drought and salinity: A comparison of their effects on mineral nutrition of plants. Soil Sci., 168:541-549.
  9. Innes, P., and Blackwell, R.D. 1981. Effect of morphological and physiological characters on yield and water economy. J. Agri. Sci., 96: 603-610.
  10. Iqbal, S., and Aftab, N.K.M. 2008. Comparative performance of wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under salinity stress. Ionic composition. J. Biol. Sci., 2: 43-45.
  11. Irshad, M., Egrinya Eneeji, A., Khattak, R.A., and Khan, A. 2009. Influence of nitrogen and saline water on the growth and partitioning of mineral content in maize. J. Plant Nut., 32: 458-469.
  12. Jonckheere, I., Fleck, S., Nackaerts, K., Muysa, B., Coppin, P., Weiss, M., and Baret, F. 2004. Review of methods for in situ leaf area index determination Part I. Theories, sensors and hemispherical photography. Agri. Forest Meteorol., 121: 19-35.
  13. Khakwani, A.A., Dennett, M.D., Munir, M., and Baloch, M.S. 2012. Wheat yield response to physiological limitations under water stress condition. J. Anim. Plant Sci., 22(3): 773-780.
  14. Latifi, N., Mohamadnezhad, Y., and Seyedi, F. 2012. Management of Agricultural Drought: Agronomy and Genetic Options. Gorgan. Aine nama press., pp 254. (In Persian)
  15. Mohammad Nezhad, Y., Galeshi, S., Soltani, A., Ghaderifar, F., and Nourinia. A.A. 2016. Study of stress indices for selecting tolerant wheat genotypes in rain-fed and salinity conditions of Golestan province. Electron. J. crop prod., 9: 127-144. (In Persian)
  16. Munns, R., and Tester, M. 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annu. Rev. Plant Biol., 59: 651-681.
  17. Munns, R., James, R.A., and Lauchli, A. 2006. Approaches to increasing the salt tolerance of wheat and other cereals. J. Exp. Bot., 57(5): 1025-43.
  18. Reigosa Roger, M.J. 2003. Handbook of Plant Eco physiology Techniques. Kluwer Academic Publishers New York, pp 452.
  19. Shaheen, R., and Hood-Nowtony, R.C. 2005. Effect of drought and salinity on carbon isotope discrimination in wheat cultivars. Plant Sci., 168: 901-909.
  20. Taffouo, V.D., Nouck, A.H., Dibong, S.D., and Amougou, A. 2010. Effect of Salinity stress on seedlings growth, mineral nutrients and total chlorophyll of some tomato (Lycopersicum esculentum L.) cultivars. Afr. J. Biotechnol., 9(33): 5366-5372.
  21. Wilhelm, W.W., Macmaster, G.S., Rickman, R.W., and Clipper, B. 1993. Above ground vegetative development and growth of winter wheat as influenced by nitrogen and water availability. Eco Modeling, 68: 183-203.
  22. Yousfi, S., and Serret, M.D. 2010. Effect of salinity and water stress during the reproductive stage on growth<ion concentration, Δ13, and δ15 of durum wheat and related amphiploids. J. Exp. Bot., 61: 3529-3542.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 592
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 515


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب