
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,646,110 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,246,329 |
ارزیابی تولید دانه و روغن ارقام کنجد تحت تأثیر فاصله ردیف و تراکم بوته | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقاله 11، دوره 27، شماره 3، آذر 1399، صفحه 163-177 اصل مقاله (1.33 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2020.16692.2528 | ||
نویسندگان | ||
حمید رضا فنایی* 1؛ محمدرضا ناروئی راد2؛ محمد کشته گر خواجه داد3 | ||
1دانشیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات و آموزش ترویج کشاورزی، زابل، ایران | ||
2استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات و آموزش ترویج کشاورزی، زابل، ایران | ||
3کارشناس بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات و آموزش ترویج کشاورزی، زابل، ایران | ||
چکیده | ||
عملکرد در گیاهان زراعی همچون کنجد تحت تأثیر شرایط محیطی، خصوصیات ژنتیکی و مدیریت مزرعه قرار میگیرد، یکی از عوامل مدیریتی که عملکرد کنجد را تحت تاثیر قرار میدهد آرایش کاشت و تراکم بوته است. افزایش تراکم روشی برای بالا بردن عملکرد محصول در واحد سطح است و تعیین آرایش کاشت مناسب جهت استفاده بهینه از منابع، شرایط آب و هوایی و ظرفیت ژنتیکی ارقام دارای ضرورت هست. لذا این آزمایش با هدف بررسی آرایش کاشت بر عملکرد ارقام کنجد از طریق تغییر در فاصله بین ردیف و تراکم بوته انجام شد. این آزمایش بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در بهار دو سال زراعی 93-1392و 94-1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک، واقع در استان سیستان و بلوچستان اجرا گردید. فواصل ردیف در سه سطح شامل30،40 و 50 سانتیمتر، بهعنوان فاکتور اصلی و تراکم بوته (20، 30 و 40 بوته در مترمربع) و ژنوتیپ (داراب 1، شوین و محلی سیستان) بهعنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شدند. در این بررسی ویژگیهای عملکرد و اجزای عملکرد دانه، ویژگیهای فنولوژیکی، درصد و عملکرد روغن مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه آماری دادهها با نرمافزار MSTAT-C و مقایسه میانگینها در سطح احتمال 5% با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن صورت گرفت. همچنین برای رسم نمودارها از نرمافزار اکسل استفاده شد. نتایج تجریه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال بر عملکرد دانه، روز تا شروع گلدهی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک معنیدار بود. اثر فاصله ردیف و رقم بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه معنیدار بود. اثر تراکم بوته به غیر از تعداد دانه در کپسول بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه معنیدار بود. از طرف دیگر، اثر متقابل سهگانه عوامل مورد بررسی بر عملکرد دانه معنیدار بود. بالاترین عملکرد دانه در سال اول با میانگین 937 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در بین فواصل ردیف بالاترین عملکرد دانه به فاصله ردیف 40 سانتیمتر با میانگین 898 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت که نسبت به فاصله ردیف 30 و 50 سانتیمتر به ترتیب 27 و 14 درصد افزایش تولید داشت. در بین تراکمهای بوته بالاترین عملکرد دانه به تراکم 30 بوته در مترمربع با میانگین 809 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت که نسبت به تراکم 10 و40 بوته در مترمربع به ترتیب 8/7 و 5 درصد افزایش نشان داد. در بین ارقام مورد بررسی عملکرد دانه رقم داراب 1 با میانگین 902 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم محلی و شوین به ترتیب 23 و 19 درصد برتری داشت. رقم محلی و داراب 1 بالاترین درصد روغن و عملکرد روغن را در بین ارقام داشتند. اثر متقابل سهگانه فاصله ردیف ×تراکم بوته ×رقم بیشترین عملکرد دانه را با میانگین 1149 کیلوگرم در هکتار در فاصله ردیف40 سانتیمتر و تراکم 30 بوته برای رقم داراب 1 نشان داد. به طور کلی نتایج نشان داد که جهت دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و روغن در کنجد در شرایط منطقه سیستان برای ارقام چند شاخه مانند داراب 1 و محلی سیستان رعایت فاصله ردیف40 سانتیمتر و تراکم 30 بوته در مترمربع و در ارقام تک شاخه مانند شوین رعایت فاصله ردیف40 سانتیمتر و تراکم 40 بوته در مترمربع قابل توصیه میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
آرایش کاشت"؛ " عملکرد"؛ " روغن "؛ " فاصله ردیف | ||
مراجع | ||
1.Adam, L., Ibrahim, N., Dugje, Y. and Haliru, Y. 2013. Effects of inter-row spacing and plant density on performance of sesame (Sesamum indicum, L.) in a Nigerian Sudan Savanna. Sci. Int. (Lahore), 25: 3. 13-519.
2.Adebisi, M.A. 2004. Variation, stability and correlation studies in seedquality and yield of sesame (Sesamum indicum L.). University of Agriculture, Abeokuta, Ogun state, Nigeria.
3.Ahmadi, M.R., Farrokhi, A., Agharkh, B., Khayawi, M., Arab, G. and Mohammadi, A. 2000. Introducing sesame single digit. J. Seedlin. Seed. 16: 3. 392-390.(In Persian) 4.Alizadeh, A. 2004. Water, soil and plant relationship. Ferdowsi University Publication, Mashhad, Iran, (6th ed). (In Persian)
5.Arunachalam, L. 1989. Effect of planting dates and population levels on the yield of sesame (Sesamum indicum L.). Madras Agric. J. 76: 98-101.
6.Azerakhsh Torabi, J., Hassanzadeh Gort Tape, A. and Fayyaz Moghaddam, A. 2008. Effect of planting density on morphological characteristics of plantin two bean cultivars. Res. Dev. J.74: 71-63. (In Persian)
7.Dixit, J.P., Rao, V.S.N., Ambabatiya, G.R. and Khan, R.A. 1997. Productivity of sesame cultivars sown as semi-rabi under various plant densities and nitrogen levels. Crop Res. Hisar, 13: 27-31.
8.Fanaei, H.R., Kaikha, Gh.A., Saranei, M., Akbarimoghadam, A.R., Shariati, F. and Khajedad Keshtkar, M. 2018. Study effect time of terminal irrigation on grain yield, oil and some agronomic traits of canola cultivars (Brassica napus L.). Environ. Stress Crop Sci. 11: 1. 65-77.
9.Ghodrati, G.R., Fanaei, H.R., alhani, A., Danaei, A., Aeein, A. and Kazarani., N. 2017. Evaluation of adaptation and yield comparison of promising lines of sesame in Southern regions. Final Rep. Agric. Res. Educ. Exten. Organ. (In Persian)
10.Gandhi, A.P. and Srivastava, J. 2007. Studies on the production of protein isolates from defatted sesame seed (Sesamum indicum L.) four and their nutritional profile. Asi. Food J. 14: 3. 175-180.
11.Ghasemian, H., Shirani Rad, A.H. and Lotfifar, A. 2010. Effect of makeup and planting density on yield and yield components of sesame seeds of two sesame genotypes, Third International Seminar on Oilseeds and Edible Oils, Tehran, Sci. Tech. Coordination Center Oil Seeds. 23p.
12.Hosseini Valiki, S.R., Ghanbari, S., Golmohammadzadeh, S. and Riahi Kiasari, K. 2015. Effect of different plant density on growth and yield of three cultivars of sesame (Sesamum indicum L.). Biol. Forum. An. Inter. J.7: 1. 1524-1528.
13.Jakusko, B., Usman, B. and Mustapha, A. 2013. Effect of row spacing on growth and yield of Sesame in Yola, Adamawa State, Nigeria. J. Agric. Vet. Sci. 2: 36-39.
14.Katung, P.D. 2003. The response of two varieties of sesame (Sesamum indicum L.) to different plant populations and sowing dates at Samaru, northern Guinea savanna. J. Agric. Res. 19: 17-27.
15.Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Nourbakhsh, F. and Nehbandani, A. 2017.The Effect of planting pattern and density on yield and yield components of sesame (Sesamum indicum L.). Iranian J. Field Crop Res. 15: 1. 31-45. (In Persian)
16.Nadeem, A., Kashani, S., Ahmed, N., Buriro, M., Saeed, Z., Mohammad, F. and Ahmed, S. 2015. Growth and yield of sesame (Sesamum indicum L.) under the influence of planting geometry and irrigation regimes. Amer. J. Plant Sci. 6: 980-986. 17.Ngala, A.L., Dugje, I.Y. and Yakubu, H. 2013. Effects of inter row spacing and plant density on performance of sesame in a Nigerian Sudan Savanna. Sci. Inst. (Lahore) 25: 3. 513-519.
18.Ozel, A., Demibiek, T., Gur, M.A. and Copu, R.O. 2004. Effect of different sowing date and intra row spacing on yield and some agronomic traits of safflower (Carthamus tinctorius L.) under Harran plain are arid conditions. Turk. J. Agric. Forest. 28: 413-419.
19.Oztürk, O. and Şaman, O. 2012.ffects of Different Plant Densities on the Yield and Quality of Second Crop Sesame. Inter J. Agric. Biol. Sci. Engin. 6: 9. 644-649.
20.Pham, T.D., Nguyen, T.D.T., Carlsson, A.S. and Bui, T.M. 2010. Morphological evaluation of sesame (Sesamum indicum L.) varieties from different origins. Aust. J. Crop Sci. 4: 7. 498-504.
21.Resvani Moghadam, P., Norouzpour, C., Nobati, M. and Abadi, A.U. 2005. Study of morphological characteristics, grain yield and sesame oil in different plant densities and irrigation intervals. Res. Agric. Crop Iran. 3: 68-57. (In Persian)
22.Roy, N., Abdullah, S.M. and Jahan, M.S. 2009. Yield performance of sesame (Sesamum indicum L.) varieties at varying levels of row spacing. Res. J. Agric. Biol. Sci. 5: 823-827.
23.Shahri, A., Ganjali, H.R. and Fanayi, H.R. 2013. Effect of drought on quantitative and qualitative yield of safflower (Goldasht cultivar) in different planting densities. Inter. J. Agric. Crop Sci. 6: 19. 1342-1346.
24.Solanki, M.H. 2011. Response of different sesame (Sesamum indicum L.) varieties to varying levels of potassium in summer season. M.Sc. (Agric.) Thesis, College Agric. JAU, Junagadh.
25.Tahir, M., Saeed, U., Ali, A., Hassan, I., Naeem, M. and Ibrahim, M. 2012. Optimizing sowing date and row spacing for newly evolved sesame (Sesamum indicum L.) variety TH-6. Pakistan J. Life Soc. Sci. 10: 1-4.
26.Wysocki, D. and Sirovatka, N. 2010. Effect of row spacing and seeding rate on winter canola in semiarid Oregon. J. Sci. 85: 444-446. 27.Yaneq, A., Rezvani Moghaddam, P., Zarghani, H. and Mohammadian, M. 2013. Evaluation of aboveground and underground competition between sesame and amaranth and its effect on yield and yield components of sesame. Iran. Agric. Res. 1: 96-86. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 471 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 455 |