
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 622 |
تعداد مقالات | 6,489 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,608,214 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,199,913 |
اثر تغییر کاربری اراضی بر اثربخشی فرایندی در سیستم راهبردی منابع خاک میاندورود مازندران | ||
مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک | ||
دوره 27، شماره 6، بهمن و اسفند 1399، صفحه 27-46 اصل مقاله (1.01 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2021.18323.3393 | ||
نویسندگان | ||
سید اکبر ساداتی* 1؛ ناصر نظری2؛ رستم قره داغی3؛ علی فرامرزی4 | ||
1مدرس دانشگاه | ||
2علوم خاک/واحد میانه/ دانشگاه آزاد اسلامی/ میانه/ ایران | ||
3استادیارگروه مدیریت، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران | ||
4گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: روند افزایش جمعیت شهری، روستایی و اثر رقابت خانوارها در تأمین نیازهای پایه زندگی، سبب شده تا مصرف منابع مختلف از جمله میاندورود مازندران رشد شتابان به خود گیرند. در چنین فضای رقابتی، منابع زمینهای زراعی دستخوش تغییر شده بطوریکه، دامنه این نیازهای انسانی به منابع، منجر به تغییر کاربری اراضی و به دنبال آن، افزایش فرسایندگی و کاهش منابع تجدیدپذیر در منطقه هدف پژوهش گردیده است. در همین راستا، سوابق پژوهشهای جهانی مرتبط با تغییر کاربری اراضی، نتایج حدوداً یکسانی را مبنی بر کاهش کمی و کیفی خاکهای زراعی و افزایش فرسایش منابع خاکی، اشاره داشتهاند. لذا، هدف از این پژوهش راهبردی، نشانه به روند تغییر کاربری اراضی مرسوم بر کاستیهای اثربخشی-های فرایندی بوده و سبب پایداری خاکهای زیر کشت، توسعه اشتغال دوسویه و افزایش بهرهوری سیستمهای زراعی منطقه میاندورود میگردند. مواد و روشها: منطقه میاندورود، به دلیل برخورداری از ساختار تمدن طبیعی و منطقه ویژه کشاورزی، این مطالعه پژوهشی در این منطقه راهبردی صورت پذیرفت. وسعت کل این منطقه 483 کیلومتر مربع، که حدود زمینهای دایر آن، 33530 هکتار میباشد. این پژوهش، که از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی و با رویکرد میدانی(پیمایشی)، و جامعه آماری آن مؤلفههای درون و برون سیستمی منطقه (قوت - ضعف و فرصت - تهدید)، و اطلاعات مؤلفههای مهم خاک میباشند. از اینرو، مدل انتخابی برای این هدف راهبردی، (WOTS-UP Analysis) و زیر مجموعههای آن است. برای تحلیل و نتیجهگیری به ترتیب؛ از برنامه اکسل، جدول ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی و برنامه هوشمند ونسیم، برای تصمیم گیری استفاده گردید. و برای رتبهبندی مؤلفههای داخلی و خارجی، از تجربه و تفکر استراتژیستی و مشورت با کارشناسان خبره منطقه(به صورت پیمایشی)، کمک گرفته شد. یافتهها: با توجه به روند تغییر کاربری اراضی و افزایش خردهمالکین در منطقه، میزان درصد اثربخشیهای فرایندی 97/33 % بسیار پایین نشان داده است. در نتیجه با پایین بودن اثربخشی فرایندی، میزان مؤلفههای تحت تأثیر نظیر؛ کاهش در صد کربن آلی خاک از 7/2 به 56/0، مقدار فسفر قابل استفاده خاکهای منطقه از 3/56 به 4/6 میلیگرم برکیلوگرم، مقدارپتاسیم قابل جذب از 301 به 117 میلیگرم بر کیلوگرم، مقدار گوگرد قابل جذب از 1/29 به 5/20 میلیگرم بر کیلوگرم، افزایش pH خاکهای منطقه دشت از 6/6 به 9/7، و افزایش تدریجی هدایت الکتریکی EC، از 9/0 به 0/3، (dS/m) و در نهایت باعث افزایش تراکم منفی فیزیکی در عمق 30- 25 سانتیمتری خاکهای زراعی منطقه در طی یک دهه گذشته شده است. نتیجهگیری: نتایج این پژوهش که با شناسایی مؤلفههای پیشبرنده (نقاط قوت و نقاط فرصت)، و مؤلفههای بازدارندگی (نقاط ضعف و نقاط تهدید)، همراه بوده نشان داد که، تغییر کاربری اراضی در منطقه مورد هدف پژوهش بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکهای اراضی منطقه میاندورود، اثر منفی دارد. و بالعکس، با اجرای سیستم مدیریت راهبردی (انتخاب سناریوی 3) میتوان، در پایداری خاکهای زراعی، توسعه اشتغال دوسویه، کاهش نرخ بیکاری، اثربخشی در بهرهوری خاک-های زراعی مؤثر واقع شد. | ||
کلیدواژهها | ||
"کاربری اراضی"؛ "مؤلفه های اصلی خاک"؛ "سیستم راهبردی'؛ "پایداری خاک"؛ 'اثربخشی فرایندی" | ||
مراجع | ||
1.Amirnejad, H. 2013. Investigating the effective factors on farmers' inclination to change land use in Mazandaran province, in agricultural economics research.5: 4. 87-106. (In Persian)
2.Asadi Kangarshahi, A. 2018. Soil Science Research Center of Jihad Agriculture of Mazandaran Province. Annual periodic report of Miandorood region of Mazandaran. Iran. 62p. (In Persian)
3.Kardavani, P. 2015. Soil Conservation. Tehran Univ. Press, 264p. (In persian)
4.Lugato, E., Paustian, K., Panagos, P., Jones, A., and Borrelli, P. 2016. Quantifying the erosion effect on current carbon budget of European agricultural soils at high spatial resolution. Glob. Chang. Biol. 22: 1976-1984.
5.Monshizadeh, R., andFarhad, K. 2006. The Impact of Tourism on Rural Land Use Change in Lahijan Region. J. Appl. Sci. Res. 4: 3. 84-101. (In Persian)
6.Motiee, L., and rezvani, M. 2013. Investigating the Economic Impacts of Agricultural Land Use Change in Rural Areas (Case Study: Licharki Villageof Bandar Anzali). J. Res. Rural Plan.1: 2. 2-6. (In Persian)
7.Movahed, A., Azizi, M., and Kordeh,N. 2013. Survey of Land Use inMahabad City Using the SWOT Model, Sepehr Geograph. Inf. J. 22: 86. 87-99. (In Persian)
8.Pahlevani, M., Moradi, E., and Taherzadeh, A. 2014. Formulation and Selection of Strategies for Sustainable Development of Agricمultural Water Resources Based on SWOT Analysis and Quantitative Strategic Planning Matrix. First National Conference on New Horizons in Empowering and Sustainable Development of Architecture, Civil, Tourism, Energy and Urban and Rural Environment. iran. DEVELOPMENT01 _203. 22p. (In Persian)
9.Sadaty, A., and Nazari, N. 2019. Soil science pragmatism, With a strategic approach to soil resources. Mazandaran University Jahad Publications. second edition. 270p. (In Persian)
10.Sadaty, A. 2011. Synergy (Economic Jahad). Science Development Publishing Center. Iran. 125p. (In Persian)
11.Sadaty, A. 2014. Entrepreneurship and Strategic Management (Strategic Perspective). Science Development Publishing Center. Iran. 352p. (In Persian)
12.Sadaty, A. 2014. Research Methods (Fundamental and Applied Research). Science Development Publishing Center. Iran. 152p. (In Persian)
13.Sadaty, A. 2016. Implementation of Strategic Plan in Environmental Crisis and Exit from Urmia Lake Current Situation. International Conference on Geographical Consequences and Environmental Impacts of Urmia Lake Conditions. Tabriz of University Press, ICULC01- 078. (In Persian)
14.Sadaty, A. 2018. Synergy with approach empowering Iran with supply and Demand of Endogenous products. Science Development Publishing Center. Iran. 138p. (In Persian)
15.Sadaty, A., and Nazari, N. 2016. Conventional agricultural monitoring of thousands of acres over time and place from a strategic management perspective. 7th National Conference on Environment energy and sustainable natural resources. Mehr Arvand Institute of Higher Education. Iran. ECONF07_116. (In persian) 16.Sadaty, A. 1996. Development Strategy for Industrial Plant Management of Improvement. Science Development Publishing Center. Iran. 251p. (In Persian)
17.Shamsuldini, A., Amiri, F., and Mohammad R. 2015. Investigation of Factors Influencing Rural Land Use Management in Mamasani Township Using SOWT Model. J. Region. Plan. Res. Iran. 3: 31. 10-13. (In Persian)
18.Yang, D., Kanae, S., Oki, T., Koike, T., and Musiake, K. 2003. Global potential soil erosion with reference to landuse and climate changes. Hydrological Processes, 17: 14. 2913-2928. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 855 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 405 |