دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها641
تعداد مقالات6,678
تعداد مشاهده مقاله9,127,743
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,582,976
خرم دل, سرور, نصیری محلاتی, مهدی, مختاری, محمود, لطیفی, هدا. (1401). فراتحلیل اثر حاصلخیزکننده‌های خاک بر عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی: از دیرباز تاکنون. , 15(4), 183-204. doi: 10.22069/ejcp.2023.20086.2502
سرور خرم دل; مهدی نصیری محلاتی; محمود مختاری; هدا لطیفی. "فراتحلیل اثر حاصلخیزکننده‌های خاک بر عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی: از دیرباز تاکنون". , 15, 4, 1401, 183-204. doi: 10.22069/ejcp.2023.20086.2502
خرم دل, سرور, نصیری محلاتی, مهدی, مختاری, محمود, لطیفی, هدا. (1401). 'فراتحلیل اثر حاصلخیزکننده‌های خاک بر عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی: از دیرباز تاکنون', , 15(4), pp. 183-204. doi: 10.22069/ejcp.2023.20086.2502
خرم دل, سرور, نصیری محلاتی, مهدی, مختاری, محمود, لطیفی, هدا. فراتحلیل اثر حاصلخیزکننده‌های خاک بر عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی: از دیرباز تاکنون. , 1401; 15(4): 183-204. doi: 10.22069/ejcp.2023.20086.2502

فراتحلیل اثر حاصلخیزکننده‌های خاک بر عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی: از دیرباز تاکنون

مجله تولید گیاهان زراعی
دوره 15، شماره 4، دی 1401، صفحه 183-204    اصل مقاله (1.07 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2023.20086.2502
نویسندگان
سرور خرم دل* 1؛ مهدی نصیری محلاتی2؛ محمود مختاری3؛ هدا لطیفی4
1دانشیار، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران،
2استاد، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران،
3استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد آسلامی واحد قاینات، قاینات، ایران،
4دانشجوی دکتری اگرواکولوژی، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
چکیده
سابقه و هدف
فراتحلیل روشی جامع برای تجزیه و تحلیل آماری چندین آزمایش مستقل بوده و در مطالعات کشاورزی، برای تعیین واکنش تیمارها مورد استفاده قرار می‌گیرد (14). به دلیل پراکندگی و تفاوت در نتایج مربوط به تاثیر حاصلخیزکننده‌ها بر رشد و عملکرد کمی و کیفی گونه‌های مهم دارویی، در این مطالعه از روش فراتحلیل استفاده شد.
مواد و روش‌ها
این پژوهش با هدف بررسی اثر حاصلخیزکننده‌های مختلف بر عملکرد کمی و کیفی تعدادی از گونه‌های مهم دارویی شامل اسفرزه، رازیانه، ریحان، مرزه، شوید، سیاهدانه و زیره سبز با استفاده از اطلاعات مقالات منتشر شده طی 50 سال گذشته بر اساس پروتکل ROSES انجام شد. از مجموع 78 مقاله انتخاب شده، 18 مقاله مربوط به اسفرزه، 8 مقاله روی رازیانه، 12 مورد روی ریحان، 11 عنوان روی مرزه، 7 مورد روی شوید، 9 عنوان روی سیاهدانه و 13 مورد مربوط به زیره سبز بودند. اندازه اثر هجس، خطای انتشار (با استفاده از همبستگی بگ و مازومدار) و ضریب همبستگی تای کندال محاسبه و نمودارهای قیفی با استفاده از نرم‌افزار Comprehensive Meta-Analysis, version 2 ترسیم شدند.
نتایج
بر اساس نتایج اندازه اثر هجس، کاربرد ورمی‌کمپوست (106/1g=) بالاترین تاثیر بر عملکرد اسفرزه داشت و رتبه بعدی برای تلفیق کودها (061/0g=) بدست آمد. همچنین کودهای مختلف اثر معنی‌داری بر عملکرد رازیانه و شوید نداشت. کاربرد کود زیستی (553/0g=) بر عملکرد سیاهدانه و کاربرد ترکیبی کودها و کود شیمیایی بر عملکرد زیره سبز معنی‌دار بود. کودهای دامی و ورمی-کمپوست و ترکیب کودها با اندازه اثر به ترتیب با 6/0، 9/0 و 7/0 بر درصد موسیلاژ اسفرزه معنی‌دار بودند. کاربرد کودهای دامی، زیستی و ترکیبی بر اسانس رازیانه و شوید، سیاهدانه و زیره سبز اثر معنی‌داری داشت. نتایج آزمون همبستگی بگ و مازومدار نشان داد که اثر کودهای شیمیایی بر زیره سبز غیریکنواخت بوده و مصرف این کودها قابل توصیه نمی‌باشد؛ ولی اثر کودهای شیمیایی بر وزن خشک برگ ریحان همگن بود. در سایر موارد هم کاربرد کودهای زیستی، ورمی‌کمپوست و دامی از یکنواختی و همگنی برخوردار بوده و با اطمینان 95 درصد برای این گونه‌ها قابل توصیه می‌باشند.
نتیجه‌گیری
به طور کلی، ناهمگونی باقیمانده بالایی در فراتحلیل اثر حاصلخیزکننده‌های خاک بر گونه‌های دارویی وجود داشت که نشان می‌دهد برای درک تأثیر تیمارهای کودی بر رشد، عملکرد کمی و کیفی این گونه‌های گیاهی، تعیین خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک نیز مورد نیاز است. نتایج این مطالعه رشد و عملکرد گیاهان دارویی تحت تاثیر کودهای مختلف را براساس شواهد علمی موجود نشان داد که این امر زمینه‌ای را برای بهبود مدیریت گیاهان دارویی فراهم می‌نماید.
کلیدواژه‌ها
آزمون همبستگی بگ و مازومدار؛ پروتکل ROSES؛ ناهمگونی باقیمانده؛ همگنی و ناهمگنی
مراجع
  1. García-Mier, L., Guevara-González, R.G., Mondragón-Olguín, V.M., del Rocío Verduzco-Cuellar, B. and Irineo Torres-Pacheco, I. 2013. Agriculture and Bio actives: Achieving both crop yield and phytochemicals. J. Mol. Sci. 14: 2. 4203-4222.
  2. Fan, X., Chen, Z., Niu, Z., Zeng, R., Ou, J., Liu, X. and Wang, X. 2021. Replacing synthetic nitrogen fertilizer with different types of organic materials improves grain yield in China: A meta-analysis. Agronomy. 11: 12. 2429.
  3. Davis, G.S., Oram, J.S. and Ryan, J.G. 1999. Assessment of agricultural research priorities: An international perspective. Australian Centre for International Agricultural Research, Canberra, Australia.
  4. Lale, U., Pretty, J., Terry, E. and Trigo, E. 2010. Transformimg agricultural research for development. Global Conference on Agricultural Research for Development, Montpellier, France, March 2010.
  5. Nassiri Mahallati, M., Koocheki, A., Ghorbani, R. and Khorramdel, S. 2013. 30 Years of agronomic research in Iran: I. Evaluation of trends, gaps and setting priorities. J. Agroecol. 5: 4. 383-394. (In Persian)
  6. Osareh, F. and Marefat, R. 2005. Iranian researchers to participate in the production of global science in MEDLINE (Interdisciplinary field between Science and Medicine). Rahyaft J. (35): 39-44. (In Persian)
  7. Environmental Sustainability Index (ESI), 2005. 2005 environmental sustainability index: Benchmarking national environmental stewardship. Yale Center for Environmental Low and Policy. Yale University.
  8. Pretty, J., Sutherland, W.J., Ashby, J., Auburn, J., Baulcombe, D., Bell., M., Bentley, J., Bickersteth, S., Brown, K., Burke, J., Campbell, H., Chen, K., Crowley, E., Crute, I., Dobbelaere, D., Jones, G.E., Monzote, F.F., Godfray, C.J., Griffon, M., Gyipmantisiri, P., Hddad, L., Halavatau, S., Herren, H., Holderness., M., Izac, A.M., Jones, M., Koohafkan, P., Lal, R., Lang, T., McNeely, J., Mueller, A., Nishett, N., Noble, A., Pingall, P., Pinto, Y., Robbinge, R., Ravinderanath, N.H., Rala, A., Rolling, N., Sage, C., Settle, W., Sha, J.W., Shiming, L., Simons, T., Smith, P., Sterzepeck, K., Swine, H., Terry, E., Tonich, T.P., Toulmin, C., Trigo, E., Twonlow, S., Vis, J.K., Wilson, J. and Pligrim, S. 2010. The top 100 questions of importance to the future of global agriculture. Int. J. Agric. Sustain. 8: 4. 220-238.
  9. TAC/CGIAR. 2008. Sustainable agricultural production: Implications for international agricultural research. FAO Research and Technology Paper, TAC/CGIAR, Rome.
  10. Mannion, A.M. 2005. Agriculture and environmental change: Temporal and spatial dimensions. John Wiley and Sons, England.
  11. Alison, J.M., Chan-Kang, C., Marra, M.C., Pardey, P.G. and Wyatt, T.J. 2001. A meta-analysis on rate of return for agricultural R&D. IFPRI Research Report 113, Washington DC.
  12. Yang, J.H., Luo, Y.L., Chen, J., Jin, M., Wang, Z.L. and Li, Y. 2020. Effects of main food yield under straw return in China: A meta-analysis. Sci. Agric. Sin. 21: 4415-4429.
  13. Zhang, R., Zhao, X., Pu, C., Liu, S.L., Xue, J.F., Zhang, X.Q., Chen, F. and Zhang, H.L. 2015. Meta-analysis on effects of residue retention on soil N2O emissions and influence factors in China. Trans. Chin. Soc. Agric. Eng. 31: 22. 1-6.
  14. Chen, H., Dai, Z., Veach, A.M., Zheng, J., Xu, J. and Schadt, C.W. 2020. Global meta-analyses show that conservation tillage practices promote soil fungal and bacterial biomass. Agric. Ecosyst. Environ. 293: 1. 106841.
  15. Raissi, A.S. 2012. Effect of organic manure, biological and chemical fertilizers on seed capabilities, qualitative and quantitative properties of Isabgol. M.Sc. Thesis, College of Agriculture, University of Zabol. Iran. (In Persian)
  16. Adu, M.O., Yawson, D.O., Abano, E.E., Asare, P.A., Armah, F.A. and Opoku, E.K. 2019. Does water-saving irrigation improve the quality of fruits and vegetables? Evidence from meta-analysis. Irrig. Sci. 37: 6. 669-690.
  17. Cheng, M., Wang, H., Fan, J., Zhang, S., Wang, Y., Li, Y., Sun, X., Yang, L. and Zhang, F. 2021. Water productivity and seed cotton yield in response to deficit irrigation: A global meta-analysis. Agric. Water Manag. 255: c. 107027.
  18. Sadras, V.O. 2008. Does partial root-zone drying improve irrigation water productivity in the field? A meta-analysis. Irrig. Sci. 27: 3. 183-190.
  19. Delbaz, R., Ebrahimian, H., Abbasi, F. and Nazi Ghameshlou, A. 2021. Meta-analysis of surface and drip fertigation effectiveness on crop yield, fertilizer, and water productivity. J. Water Res. Agric. 35: 2. 139-150. (In Persian)
  20. Razaji, A., Panknejad, F., Moarefi, M., Mahdavi Damghani, A. and Nabi Ilkaee, M. 2020. Meta-analytical study of the effect of drought stress on cotton’s performance and its components in Iran. J. Crop Ecophysiol. 14: 1. 157-172. (In Persian)
  21. Khorramdel, S., Mokhtari, M. and Latifi, H. 2022. The impact of various soil fertilizers on yield and growth criteria of saffron: A meta-analysis of field studies. Saffron Agron. Technol. In Press. (In Persian)
  22. Mokhtari, M., Koocheki, A. and Nassiri Mahallati, M. 2018. Meta-analysis of saffron (Crocus sativus ) agronomical researches, with an emphasis on the consumption of organic fertilizers and agronomical practices in Iran. Saffron Agron. Technol. 5: 4. 311-327. (In Persian)
  23. Haddaway, N.R., Macura, B., Whaley, P. and Pullin, A.S. 2018. ROSES Reporting standards for Systematic Evidence Syntheses: Pro forma, flow-diagram and descriptive summary of the plan and conduct of environmental systematic reviews and systematic maps. Environ. Evid. 7: 1. 1-8.
  24. Cooper, H.M. and Hedges, L.V. 1994. The Hand Book of Research Synthesis. Russell Sage Foundation. New York.
  25. Ghazi-Tabatabaei, M. and Vedadhir, A.A. 2010. Meta-Analysis in Social and Behavioral Research. Press Jameashnasan, Tehran, Iran. 296p. (In Persian)
  26. Light, R. and Pillemer, D. 1984. Summing up. The science of reviewing research. Harvard University Press, Cambridge.
  27. Rothstein, H.R., Sutton, A.J. and Borenstein, M. 2005. Publication Bias in Meta-analysis: Prevention, Assessment and Adjustment. 2005, Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd.
  28. Borenstein, M., Hedges, L., Higgins, J.P.T. and Rothstein, H.R. 2009. Introduction meta-analysis. A John Wiley and Sons, Ltd., Publication, Cornwall, UK.
  29. Vatan Shenas, M. 2017. Effects of organic, bio and chemical fertilizers on morphological and physiological characteristics of medicinal plant Plantago psyllium. M.Sc. Thesis, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian)
  30. Bakhshi, 2013. Effect of chemical, organic and biological fertilizers on quantity and quality criteria of isabgol (plantago ovata) on low-input system. M.Sc. Thesis, College of Agriculture, University of Zabol. Iran. (In Persian)
  31. Shafeei Noghlebari, S. 2018. Effect of nitrogen and manure application on seed yield and essential oil content of fennel. M.Sc. Thesis, College of Agriculture, University of Guilan. Iran. (In Persian)
  32. Fazecas, I., Borccan, I., Lazar, V., Samaila, M. and Nistoran, I. 1991. Studies on the effects of fertilizers and sowing date on the yield and essential oil content in (Pimpinella anisum) in the years 1978-1980. Lucrari Scientific. Institute Agronomic Timisoara, Agronomic. 18: 84-91.
  33. Rabii, A. 2013. Effect of manure, chemical and biological fertilizers on seed yield and essence content of Cumin (Cuminum cyminum L.). M.Sc. Thesis, College of Agriculture, Vali-E-Asr University of Rafsanjan. Iran. (In Persian)
  34. Binandeh, M. 2017. Effect of biochemical fertilizer and their combination on qualitative and quantitative characteristics in cumin accessions. M.Sc. Thesis, College of Agriculture, Shahed University. (In Persian)
  35. Sharma, T., Kaur, A., Supreet Saajan, S. and Thakur, R. 2020. Effect of nitrogen on growth and yield of medicinal plants: A review paper. Eur. J. Mol. Clin. Med. 7: 7. 2771-2776.
  36. Azarpeyvand, H. 2012. Effect of biological and chemical fertilizers on quantitative and qualitative characteristics of basil. M.Sc. Thesis, College of Agriculture, University of Birjand. Iran. (In Persian)
  37. Kazemi Hessar, Z. 2014. The effect of biofertilizers on growth parameters, and quantitative and qualitative characteristics in three plant accession of savory (Satureja hortensis) the two cultures. M.Sc. Thesis, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. Iran. (In Persian)
  38. Moradi, R., Rezvani, Moghaddam, P., Nassiri, Mahallati, M. and Lakzian, A. 2009. The effect of application of organic and biological fertilizers on yield, yield components and essential oil of Foeniculum vulgare (Fennel). Iran. J. Field Crop Res. 7: 2. 625-635. (In Persian)
  39. Ibrahim, M.H., Jaafar, H.Z.E., Karimi, E. and Ghasemzadeh, A. 2013. Impact of organic and inorganic fertilizers application on the phytochemical and antioxidant activity of Kacip Fatimah (Labisia pumila Benth). 18: 9. 10973-10988.
  40. Ahmadi, F., Samadi, A. and Rahimi, A. 2020. Improving growth properties and phytochemical compounds of Echinacea purpurea medicinal plant using novel nitrogen slow-release fertilizer under greenhouse conditions. Sci. Rep. 10: 1. 13842.
  41. Khosh, G.S. 1999. Green revolution: preparing for the 21th Genome. 42: 646-655.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 367
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 326


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب