
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,624,374 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,214,197 |
ارزیابی برخی خصوصیات کمی و کیفی لاینهای پیشرفته نخود سفید جهت کشت بهاره دیم | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقاله 6، دوره 30، شماره 2، تیر 1402، صفحه 99-113 اصل مقاله (720.75 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2022.20449.2955 | ||
نویسندگان | ||
بهروز مرادی عاشور* 1؛ یدا... فرایدی2؛ مجتبی نورآئین3 | ||
1نویسنده مسئول، استادیار پژوهشی بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران. | ||
2مربی پژوهشی مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه، ایران | ||
3دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران. | ||
چکیده | ||
چکیده سابقه و هدف: نخود (Cicer arietinum L.) در دنیا به عنوان سومین گونه مهم حبوبات تلقی میگردد. این گیاه به عنوان یک محصول کم هزینه در سیستمهای زراعی مناطق گرمسیری نیمه خشک محسوب شده و به خاطر قابلیت سازگاری با طیف وسیعی از شرایط محیطی و خاک از قبیل اراضی حاشیهای، حائز اهمیت میباشد. این تحقیق با هدف دستیابی به لاینهای پرمحصول و واجد صفات کمی و کیفی مطلوب زراعی از قبیل تیپ بوته ایستاده و پابلند (جهت تسهیل برداشت مکانیزه)، درشتی دانه و زودرسی نسبت به ارقام شاهد به مرحله اجراء درآمده است. مواد و روشها: به منظور دستیابی به لاین و یا لاینهای برتر از نظر میزان عملکرد دانه در شرایط دیم، 12 لاین پیشرفته نخود سفید دیم حاصل از برنامه های اصلاحی موسسه تحقیقات دیم مراغه، به همراه دو رقم شاهد به نامهای ثمین و رقم محلی جم در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار در ایستگاه اکباتان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در سال 1400 مورد بررسی قرار گرفته و صفات فنولوژیکی و مرفولوژیکی مورد اندازه گیری قرارگرفتند. یافتهها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین لاینها برای تمامی صفات، بجز تعداد روز تا 50 درصد جوانهزنی، تفاوت معنیدار در سطح 1 درصد وجود داشت. بیشترین تنوع بین صفات صد دانه، تعداد شاخه بیمار، میانگین تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته و تعداد شاخه اولیه مشاهده گردید. رابطه مثبت و معنیدار بین تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه ثانویه و وزن کل دانه در هرکرت و رابطه منفی و معنیدار بین صفات فوق با صفات روز تا جوانهزنی، گلدهی و غلافدهی وجود داشت. قابلیت توارثپذیری عمومی برای روز تا 50 درصد گلدهی، ارتفاع بوته، روز تا غلافدهی و رسیدگی کامل به ترتیب 87، 78، 81 و 73 درصد بود که دلالت بر کم بودن اثرات محیطی بر این صفات دارد. بیشترین ارتفاع بوته متعلق به لاین 1 (50/45 سانتیمتر) بود و با توجه به وراثتپذیری عمومی بالای پنجاه درصد ارتفاع بوته، میتوان از لاین یک به عنوان والد در برنامههای بعدی دورگگیری به منظور تولید ارقام پابلند و مناسب برای برداشت مکانیزه دانه بهره برد. لاین 7 نیز علیرغم ارتفاع کم بوته (25/33 سانتیمتر)، از نظر تعداد شاخه اولیه و ثانویه و در نتیجه بیشترین تعداد غلاف در بوته (18 غلاف) نسبت به سایر لاینها برتر بود. لاین 7 همچنین یکی از بالاترین مقادیر وزن صد دانه را داشت (02/32 گرم) که این امر موجب شد از عملکرد دانه نسبتا بالایی برخودار باشد (35/520 گرم). نتیجهگیری: نتایج تحقیق حاضر بیانگر وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه برای صفات وزن صددانه، تعداد شاخه بیمار، میانگین تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته و تعداد شاخه اولیه بود که امکان استفاده از تنوع موجود در مراحل بعدی اصلاح نخود را فراهم مینماید. مقادیر بالای قابلیت توارثپذیری عمومی برای روز تا 50 درصد گلدهی، ارتفاع بوته، روز تا غلافدهی و رسیدگی کامل، دلالت بر کم بودن اثرات محیطی بر این صفات داشته و بنابراین این صفات در فرآیندهای انتخاب در نسلهای بعدی قابل بهرهبرداری خواهند بود. همچنین در صورتی که برداشت مکانیزه نخود مورد نظر نباشد، لاین 7 میتواند از گزینههای مناسب برای کاشت در استان همدان و یا مناطق با اقلیم مشابه باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
" ارزیابی"؛ " نخود"؛ " وراثتپذیری عمومی "؛ " همبستگی" | ||
مراجع | ||
1.Malhotra, R. S. & Saxena, M. C. (2002). Strategies for overcoming drought stress in chickpea. Caravan. 17p.
2.Singh, K. B. & Saxena, M. C. (1999). Chickpea (The Tropical Agriculturalist). Macmillan Education LTD, London and Bisingtone.
3.Bagheri, A., Nezami, A., Ganjali, A. & Parsa, M. (1997). Cultivation and breeding of Chickpea. Jahad Daneshgahi Mashhad Press. 444p. [Translated in Persian]
4.Jahangiri, A. (2001). The final report of the investigation of chickpea lines in internal performance comparison experiments. Kermanshah Agricultural Research Center. No.80/35.
5. Parsa, M. & Bagheri, A. (2007). Beans. Jahad Daneshgahi Mashhad Press. 524p. [In Persian]
6.FAOSTAT. (2020). http://www.fao.org/ faostat/en/#data.
7.Agricultural statistics of Hamadan province. (2020). Agricultural Jihad Organization of Hamedan Province. 68p.
8.Momeni, F., Abdali Mashhadi, A., Siadat, S., Pakdaman Sardrood, B. & Ghobadi, M. (2020). Effect of application of biofertilizers and salicylic acid on biochemical characteristics and grain elements of Chickpea cultivars (Cicer arietinum L.) under rainfed conditions of Kermanshah. Crop Physiol. 12 (3), 5-25. [In Persian]
9.Mirzaei Heidari, M. (2021). Investigation the effect of mycorrhizal fungus and supplementary irrigation on growth, yield and yield components of Chickpea (Cicer arietinum L.) in two seasons of autumn and spring cultivation in climatic conditions of Ilam Province. Sci. J. Crop Physiol. 13 (50), 23-45. [In Persian]
10.Dashadi, M. & Rasaei, A. (2020). Investigation of different levels of molybdenum and nitrogen on yield and yield components of Chickpea cultivars. Crop Physiol. 12 (2), 81-96. [In Persian]
11.Zafari, J., Rokhzadi, A. & Talebi, R. (2019). Effects of organic and inorganic fertilizers on growth and yield of Chickpea cultivars in dryland farming conditions. Crop Physiol. 11 (2), 85-103. [In Persian]
12.Fetri, M., Ghobadi, M. E., Ghobadi, M. & Mohammadi, G. (2014). Investigation the effect of sowing depth and types of mulch on partitioning and remobilization of assimilates in dry land Chickpea (Cicer arietinum L.). Crop Physiol. 5 (20), 55-69. [In Persian] 13.Fazeli, F. & Cheghamirza, K. (2011). Genetic variation in Iranian Chickpea (Cicer arietinum L. Kabuli type) based on agronomic traits and RAPD markers. Seed Plant Improv. J. 27 (4), 555-579. [In Persian]
14.Usefi, M., Dashti, H., Bihamta, M. & Madah Hosseini, S. (2017). Analysis of genetic diversity in agronomic traits of Chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes using multivariate methods. Iran. J. Field Crop Sci. (Iranian Journal of Agricultural Sciences). 48 (2), 567-578. [In Persian]
15.Sabaghpour, S. H. (2000). Genatic studies of qualitative and quantitative traits in Chickpea (Cicer arietinum L.) Ph.D. (agric.) Thesis, ICRISAT Asia Center, India, Patanchero 502-324, A.P. India ICRISAT.
16.Tabrizivand Taheri, M. (2022). Genetic diversity of Desi type Chickpea genotypes, under dryland condition. Iran. Dryland Agron. J. 10 (2), 225-242. [In Persian]
17.Kanouni, H., Sadeghzadeh, D., Saeid, A., Abbasi, M. K., Rostami, A., Sotoudeh Maram, K. & Hesami, A. (2020). Assessment of morphological diversity in local landraces of Desi type Chickpea in west Iran. J. Crop Breed. 12 (3), 189-201. [In Persian] 18.Moucheshi, A., Heidari, B. & Dadkhodaie, A. (2011). Genetic variation and agronomic evaluation of Chickpea cultivars for grain yield and its components under irrigated and rainfed growing conditions. Iran. Agric. Res.29 (2), 39-50. [In Persian]
19.Moosavi, S., Abdolahi, M., Ghanbari, F. & Kanouni, H. (2018). Assessment of genetic diversity and heritability of agro-morphological traits in Chickpea promising lines under normal moisture conditions. Plant Prod. Technol. 10 (2), 31-44. [In Persian] 20.Arshad, M., Bakhsh, A., Bashir, M. & Haqqani, M. (2002). Determination the heritability and relationship between yield and yield components in chickpea (Cicer arietinum L.). Pak. J. Bot. 34, 237-245.
21.Noor, F., Ashraf, M. & Ghafoor, A. (2003). Path analysis and relationship among quantitative traits in Chickpea (Cicer arietinum L.). Pak. J. Biol. Sci.6 (6), 551-55.
22.Ozveran Yuce, D., Anlarsa, A. E. & Yuce, C. (2006). Genetic variability, correlation and path analysis of yield, and yield components in Chickpea (Cicer arietinum L.). Turk. J. Agri. For. 30, 183-188.
23.Sabbagh Pour, S. (2011). Agronomic characteristics and adaptability of promising lines of cold-tolerant chickpea under rain fed conditions. Research Institute of Rainfed Agriculture of the country. 88/15/937. Final report. [In Persian] | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 285 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 193 |