
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,624,585 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,214,677 |
ارزیابی ویژگی های کمی و کیفی الیاف ساقه بزرک (Linum usititassimum L) و خمیر کاغذ حاصل از آن ها | ||
پژوهشهای علوم و فناوری چوب و جنگل | ||
دوره 30، شماره 4، دی 1402، صفحه 40-56 اصل مقاله (1.45 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwfst.2024.22004.2049 | ||
نویسنده | ||
محمدرضا دهقانی فیروزآبادی* | ||
دانشیار ، گروه علوم و مهندسی کاغذ، دانشکده مهندسی چوب و کاغذ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران. | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: اگرچه، هدف اصلی از کشت گیاه بزرک (Linum usititassimum L)، تولید بذر و استخراج روغن از آن است، اما مقادیر قابل توجه الیاف بلند پوست ساقه این گیاه میتواند منبع بسیار مناسب الیاف بلند مورد استفاده در صنایع کاغذسازی باشد. در این تحقیق سعی گردیده است که علاوه بر بررسی ویژگیهای کمی، کیفی و خمیرسازی گیاه بزرک، به اثر فاصله کاشت این گیاه بر روی این ویژگیها نیز توجه گردد. مواد و روشها: این پژوهش در ماههای مه تا اوت 2015 در مزرعه UPark دانشگاه مین امریکا اجرا شد. آزمایشات با استفاده از کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام گرفت. فاکتورهای اصلی شامل 4 فاصله کاشت (0/9، 1/5، 2/2 و 4/4 سانتیمتر) و فاکتورهای فرعی شامل 3 زمان برداشت (50، 75 و 100 روز پس از کشت) بودند. فاصله بین ردیفهای کاشت 4/25 سانتیمتر و هر کرت شامل 5 ردیف به طول 2 متر بود. در زمانهای 50، 75 و 100 روز پس از کاشت، قطر و طول ساقه 30 نمونه از هر سه ردیف میانی هر کرت اندازهگیری شد. پس از برداشت نمونهها، اجزای مختلف گیاه (مغز ساقه، پوست ساقه، برگ، ریشه و کپسول میوه) در آزمایشگاه اندازهگیری و درصد وزنی آنها در هر هکتار محاسبه شد. همچنین، بیومتری الیاف پوست و مغز ساقه نیز انجام گرفت. آزمایشات خمیرسازی نیز از پوست و کل ساقه با دو روش دی اکسید گوگرد- اتانول- آب (SEW) و سودا صورت گرفت. تمام آنالیزهای آماری با استفاده از نرمافزار SPSS انجام شد و مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون دانکن در سطح 1 و 5 درصد انجام گرفت. یافتهها: نتایج آنالیز واریانس نشان داد که اثر عوامل متغیر بر طول و قطر ساقه بزرک در سطح 1 درصد معنیدار بود، در حالی که اثر متقابل آنها معنیدار نبود. افزایش فاصله کاشت منجر به عملکرد بیشتر ساقه، ریشه، برگ و کپسول میوه شد. با وجود کاهش درصد پوست ساقه بزرک از 33 به 4/25 درصد زمانی که فاصله کاشت از 9/0 سانتی متر به 4/4 سانتیمتر افزایش یافت، عملکرد کلی ساقه بهطور قابل توجهی افزایش یافت. بیشترین الیاف پوست و مغز (بهترتیب 4700 و 608 میکرون) در فاصله کاشت 9/0 سانتی متر و کمترین آنها (به ترتیب 4080 و 510 میکرون) در فاصله کاشت 4/4 سانتیمتر مشاهده شد. نتایج خمیرسازی از کل ساقه بزرک به دو روش سودا و SEW نشان داد که بیشترین و کمترین درصد بازده بهترتیب با مقادیر 9/62 و 57/48 درصد مربوط به زمانهای 30 و 90 دقیقه فرآیند SEW می باشد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد اثرات مستقل فاصله کاشت و اجزای ساقه بر عدد کاپای خمیر SEW به ترتیب در سطوح 5 و 1 درصد معنیدار بود. بیشترین عدد کاپای خمیر (12/62) مربوط به خمیر حاصل از مغز بزرک کاشته شده در فاصله 4/4 سانتی متر بود، در حالی که کمترین آن (88/14) مربوط به پوست بزرک با فاصله کاشت 9/0 سانتیمتر بود. طبق گروهبندی آزمون دانکن، اختلاف معنیداری بین مقادیر عدد کاپای خمیر حاصل از مغز کتان کاشتهشده در فواصل 9/0 و 4/4 سانتیمتری مشاهده نشد. نتیجهگیری: با افزایش فاصله کاشت گیاه بزرک: بهلحاظ کمی، عملکرد پوست و مغز ساقه افزایش مییابد. بهلحاظ کیفی، طول الیاف پوست و مغز کاهش مییابد؛ بهگونهای که همواره طول الیاف پوست درحدود 8 برابر طول الیاف مغز میباشد. بهلحاظ خمیرسازی نیز عدد کاپا و بازده خمیر SEW حاصل از پوست و همچنین مغز ساقه افزایش مییابد. | ||
کلیدواژهها | ||
بزرک؛ فاصله کاشت؛ فرآیند سودا؛ فرآیند SEW؛ خمیرسازی | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 211 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 135 |