
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 622 |
تعداد مقالات | 6,489 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,604,893 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,198,431 |
ارزیابی تنوع ژنتیکی گاودانه (Vicia ervilia L.) در شرایط مطلوب و تنش کمبود آب با استفاده از روشهای آماری چند متغیره | ||
مجله تولید گیاهان زراعی | ||
دوره 17، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 127-144 اصل مقاله (403.42 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2024.22152.2617 | ||
نویسندگان | ||
زینب مردانی1؛ عبداله نجفی* 2؛ صحبت بهرامی نژاد3 | ||
1دانشآموخته کارشناسیارشد اصلاح نباتات، گروه مهندسی تولید و ژنتبک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران، | ||
2دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران، | ||
3استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف: گاودانه با نام علمی Vicia ervilia L. یکی از محصولات دانهای از خانواده بقولات میباشد. این گیاه در ایران یکی از حبوبات قدیمی در شمال و شمال غرب کشور است و به صورت تناوب با محصولات غلات رشد میکند. گاودانه حاوی انرژی و پروتئین است که آن را به یک منبع اقتصادی بالقوه برای جیره طیور تبدیل میکند. خشکی مهمترین تنش غیرزیستی و مهمترین عامل محدود کننده رشد محصولات زراعی میباشد و به طور تقریبی تولید را در 25 درصد از زمینهای جهان کاهش میدهد. از سوی دیگر مقاومت گیاه در برابر آفات، بیماری ها و تنشهای محیطی بستگی زیادی به تنوع ژنتیکی دارد. به این منظور، بررسی تنوع ژنتیکی 15 ژنوتیپ گاودانه همراه با توده بومی کرمانشاه با استفاده از روشهای تجزیه چند متغیره مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روشها: پانزده ژنوتیپ گاودانه به همراه توده بومی کرمانشاه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی، کرمانشاه در دو شرایط بدون تنش و تنش کمبود آب در سال 1395-1394 مورد مطالعه قرار گرفت. صفات مورد اندازهگیری شامل ویژگیهای فنولوژیک، مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد بود. تجزیه واریانس مرکب با استفاده از نرم افزار SAS 9.1 با فرض ثابت بودن اثر ژنوتیپ و مکان انجام شد. تجزیه همبستگی، تجزیه علیت، تجزیه به عاملها و تجزیه خوشهای نیز با استفاده از نرم افزار SPSS 16 انجام شد. یافتهها: تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر محیط بر تمامی صفات به جز تعداد زیر شاخه ها معنیدار بود. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین عملکرد در شرایط بدون تنش و صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در نیام، تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در بوته همبستگی مثبت و معنیداری وجود داشت همچنین بین عملکرد در شرایط تنش و صفات تعداد دانه در نیام و تعداد دانه در بوته همبستگی مثبت و معنیداری مشاهده شد. نتایج تجزیه علیت نیز نشان داد که در شرایط بدون تنش، تعداد نیام در بوته بیشترین تأثیر مستقیم (54/0) را بر عملکرد دانه داشت. در شرایط تنش، تعداد دانه در نیام بیشترین تأثیر مستقیم (69/0) را بر عملکرد دانه داشت. تجزیه به عاملها در شرایط بدون تنش منجر به شناسایی سه عامل شد که در مجموع 59/76 درصد از کل تنوع داده ها را به خود اختصاص دادند. در محیط تنش چهار عامل شناسایی شد که 96/85 درصد از کل تنوع داده ها را توجیه کردند. در شرایط بدون تنش، ویژگیهای فنولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد از عوامل مهم و تعیین کننده کل تغییرات و تنوع بودند. در تجزیه خوشهای در شرایط بدون تنش و در شرایط تنش، ژنوتیپهای مورد بررسی در سه گروه قرار گرفتند. فرآیند گروهبندی ژنوتیپها در دو شرایط بدون تنش و تنش کمآبی تا حدودی متفاوت بود. نتیجهگیری: در مجموع به نظر میرسد که روند گروهبندی متفاوت ژنوتیپهای گاودانه در دو محیط دارای تنش و بدون تنش ناشی از واکنش متفاوت نمونههای ماشک به تنش کمبود آب است. در شرایط تنش کم آبی که از اواخر گلدهی به بعد رخ میدهد، می بایست زودرسی همراه با رشد رویشی مناسب برای دستیابی به عملکرد بالاتر مورد توجه قرار بگیرد. ژنوتیپ های 13 و 2 به عنوان ژنوتیپ های نسبتا زودرس و برتر در هر دو محیط واجد و فاقد تنش کمبود آب آخر فصل شناسایی شدند. | ||
کلیدواژهها | ||
تنش کم آبی؛ تنوع ژنتیکی؛ روشهای تجزیه چند متغیره؛ گاودانه | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 106 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 94 |