
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 623 |
تعداد مقالات | 6,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,645,134 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,242,381 |
برآورد ردپای آب آبی و سبز در تولید برنج در کشور | ||
پژوهشهای تولید گیاهی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 مهر 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2024.22412.3143 | ||
نویسندگان | ||
محمدرضا خدادادی بالانقیبی1؛ افشین سلطانی* 2؛ ابراهیم زینلی3 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران | ||
2استاد گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران | ||
3دانشیار گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران | ||
چکیده | ||
سابقه و هدف : کمبود آب، مهم ترین عامل محدود کننده تولید گیاهان زراعی در کشورهای خشک و نیمه خشک جهان از جمله ایران می باشد. در چنین شرایطی، برنج به عنوان یکی از گیاهان زراعی با نیاز آبی زیاد، پس از گندم بیشترین سهم را در رژیم غذایی مردم ایران دارد. کشت گسترده برنج، بهره برداری بیش از حد مجاز از منابع آبی را در پی داشته است. در حال حاضر، اطلاعات جامع و دقیقی از مقادیر آب واقعی مصرفی در فرآیند تولید این محصول در سطح کشور در دست نمی باشد. در پژوهش حاضر، این مسأله با استفاده از شاخص ردپای آب مورد بررسی قرار گرفت. هدف از انجام این پژوهش برآورد عملکرد پتانسیل (عملکرد در شرایط عدم محدودیت آب و عناصر غذایی و عدم خسارت آفات، بیماری ها و علف های هرز) و تخمین ردپای آب آبی و سبز برنج در کشور بوده است. مواد و روش ها : محدوده مطالعاتی در این پژوهش، نواحی تولید کننده برنج در کل کشور می باشد. محاسبات ردپای آب، بر اساس خروجی های مدل SSM-iCrop2 و در محدوده زمانی سال های 1385-1394 (2006-2015) صورت گرفت. یافته ها : میانگین پتانسیل عملکرد شلتوک برای ارقام کم محصول در کل کشور 3548 کیلوگرم در هکتار و برای ارقام پر محصول نیز 6078 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید. ردپای آب آبی برای ارقام کم محصول در کل کشور از 446 متر مکعب بر تن تا 5717 متر مکعب بر تن نوسان داشت. کمترین ردپای آب آبی برای ارقام پر محصول 237 متر مکعب بر تن و بیشترین آن نیز 2170 متر مکعب بر تن حاصل گردید؛ همچنین، مقدار ردپای آب سبز برای ارقام کم محصول در کل کشور 213 متر مکعب بر تن و این مقدار برای ارقام پر محصول نیز 90 متر مکعب بر تن مورد تخمین قرار گرفت. نتیجه گیری : نتایج نشان می دهد استان های گیلان، مازندران و گلستان که در شمال کشور و در مجاورت دریای خزر قرار دارند با توجه به بهره مند بودن از بارش باران و همچنین بالا بودن عملکرد در آن ها از ردپای آب آبی کمتر و نیز از ردپای آب سبز بیشتری برخوردار می باشند. استان های دیگر کشور مانند استان های خوزستان، بوشهر و هرمزگان که در نواحی گرم قرار دارند با توجه به بالا بودن درجه حرارت در آن ها و نیز عدم برخورداری از نزولات آسمانی (باران) مناسب دارای ردپای آب آبی بیشتر و نیز ردپای آب سبز کمتر می باشند. با ارزیابی ردپای آب، برنامه ریزی لازم جهت مدیریت کشت این محصول از نظر میزان آب موجود در نواحی مختلف کشور انجام می شود تا کشت برنج در مناطقی که مصرف آب بالایی دارند؛ محدود و متوقف گردد. | ||
کلیدواژهها | ||
عملکرد؛ حجم آب آبیاری کاربردی خالص؛ تبخیر تعرق؛ ردپای آب آبی؛ ردپای آب سبز | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 128 |