آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 641 |
| تعداد مقالات | 6,678 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,121,664 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,580,446 |
پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد کاملینا به سطوح مختلف شوری و کم‌آبی در شرایط گلخانه‌ای | ||
| مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jwsc.2025.22541.3736 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی مکاری* 1؛ امیرحسین قادری2؛ جواد علایی3 | ||
| 1استادیار گروه علوم و مهندسی آب، مرکز آموزش عالی کاشمر، ایران | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد، آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ||
| 3دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: با توجه به نقش محوری گیاهان دانه روغنی در کشاورزی پایدار، بررسی اثرات تنش‌های محیطی مانند تنش شوری و خشکی بر عملکرد دانه این گیاهان مهم و حیاتی است. به دلیل کاهش کمی و کیفی منابع آب آبیاری در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان و از جمله ایران، اعمال مدیریت کم‌آبیاری و استفاده از آب‌های شور در کاشت این گیاه امری اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کم‌آبیاری و سطوح مختلف شوری بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب گیاه دانه روغنی کاملینا انجام شد. مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ای در منطقه کاشمر انجام شد. عامل‌های آزمایش سه سطح آب آبیاری شامل 100%= W0، 75%= W1 و 50%= W2 نیاز آب آبیاری و چهار سطح شوری شامل 7/0= S0، 4= S1، 8= S2 و 12= S3 دسی‌زیمنس بر متر بودند. لازم به ذکر است که حد آستانه تحمل به شوری گیاه کاملینا سه دسی‌زیمنس بر متر گزارش شده است. تیمار 100% تأمین نیاز آب آبیاری و شوری 7/0 دسی‌زیمنس بر متر (W0S0) به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. برای تعیین مقدار آب مورد نیاز در هر آبیاری ابتدا گلدان‌ها وزن شدند و سپس از طریق اختلاف وزن اندازه‌گیری شده با وزن گلدان در ظرفیت زراعی و در نظر گرفتن ضریب تیمارهای آبیاری (100، 75 و 50 درصد)، میزان آب لازم برای هر گلدان به‌دست آمد. تیمارهای شوری از طریق اختلاط آب زیرزمینی خیلی شور (شوری بالای 12 دسی زیمنس بر متر) با آب شیرین (شوری 7/0 دسی زیمنس بر متر) و عملکرد بیولوژیک، وزن خشک اندام‌های هوایی و وزن دانه نیز بر حسب گرم در بوته با استفاده از ترازوی با دقت 001/0 گرم، به دست آمدند. از تقسیم عملکرد دانه بر عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت محاسبه گردید. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر شوری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، کل ماده خشک و کارایی مصرف آب و اثر متقابل شوری و مقدار آب آبیاری بر تبخیر-تعرق گیاه و اثر تنش خشکی تنها بر کارایی مصرف آب و تبخیر-تعرق گیاه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود (P<0.01). در تمام سطوح آبیاری، افزایش شوری باعث کاهش معنی‌دار صفات فوق الذکر شد. بیش‌ترین تبخیر-تعرق گیاه در تیمار شاهد و به اندازه 231 میلی‌متر و کم‌ترین مقدار آن در تیمار W2S3 و به اندازه 90 میلی‌متر مشاهده شد. بیش‌ترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه و کل ماده خشک در تیمار شاهد (W0S0) و به‌ترتیب به اندازه 48/4، 53/18، 36/1 و 21/8 مشاهده شد. بیش‌ترین کارایی مصرف آب در سطح شوری 7/0 دسی‌زیمنس بر متر و تیمار 50 درصد نیاز آب آبیاری به اندازه 98/0 کیلوگرم بر مترمکعب و کم‌ترین مقدار آن در سطح شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر و در تیمارهای آبیاری 75 و 100 درصد نیاز آب آبیاری و به‌ترتیب به اندازه 69/0 و 54/0 کیلوگرم بر مترمکعب کامل اتفاق افتاد. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان گفت: گیاه کاملینا تحمل به خشکی دارد اما شوری آب را تحمل نمی‌کند. از آن جایی که استفاده حدود 90 تا 170 میلی‌متر آب آبیاری در شرایط اعمال کم‌آبیاری، موجب کاهش معنی‌دار عملکرد دانه کاملینا نشد، کشت دیم این محصول در منطقه که مجموع بارش سالانه آن به‌طور متوسط از 150 میلی‌متر بیش‌تر است، پیشنهاد می‌گردد. کشت و کار این گیاه به‌صورت دیم در بسیاری از اقلیم‌های کشور می‌تواند نتایج مطلوبی از قبیل کاهش وابستگی به واردات دانه‌های روغنی، حفظ منابع آبی و استفاده بهینه از مزارع دیم را به دنبال داشته باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تبخیر-تعرق واقعی؛ کارایی مصرف آب؛ گیاه دانه روغنی؛ شاخص برداشت | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب