آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 626 |
| تعداد مقالات | 6,517 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,746,954 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,317,536 |
سازگاری ژنوتیپ های مختلف آفتابگردان به روش تجزیه مولفه های اصلی | ||
| پژوهش‌های تولید گیاهی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 اردیبهشت 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2024.22322.3136 | ||
| نویسندگان | ||
| فتح اله نادعلی* 1؛ مهدی غفاری2 | ||
| 1استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)، سازمان تحقیقات، آموزش | ||
| 2دانشیار بخش تحقیقات دانه‌های روغنی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: آفتابگردان یکی از مهمترین گیاهان روغنی سازگار به مناطق مختلف دنیا است. کشت آفتابگردان روغنی در ایران از سال ١٣٤٦با سطح زیر کشت ١٧١٩ هکتار آغاز و به ١٠٧هزار هکتار با میانگین عملکرد دانه ٦٩٠ کیلوگرم در هکتار در سال ١٣٧٢رسید. به دلایل عمدتا اقتصادی و نیز ناقص بودن چرخه تأمین بذر، سطح زیر کشت آفتابگردان به حدود ١٠ هزار هکتار در سال ١٤٠٠کاهش یافت. قابلیت کشت بهاره و تابستانه آفتابگردان در مناطق معتدل و سرد و قابلیت کشت پاییزه و زمستانه در مناطق گرمسیر جنوب نشان دهنده قابلیت و سازگاری زیاد این گیاه در مناطق مختلف ایران است. قابلیت کشت مکانیزه، طول دوره رویش کم، تحمل نسبی به خشکی و درصد روغن بالا %٤٥-٤٠ از مزایای زراعت آفتابگردان است. یکی از مهمترین عوامل کاهش دهنده سطح کشت آفتابگردان عدم دسترسی به بذر گواهی شده بوده و این در حالی است که از سال ١٣٦٦ تا ١٣٩٨ تعداد 12هیبرید سازگار به شرایط مختلف ایران توسط موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر معرفی شده است. هدف از این تحقیق ارزیابی سازگاری و تعیین ارزش زراعی ژنوتیپ‌های مختلف مورد بررسی در منطقه شاهرود در طی دوسال از روش آنالیز مولفه‌های اصلی (PCA) در ژنوتیپ‌های مختلف و پایدار جهت معرفی برای کشت در منطقه بود. مواد و روش‌ها: آزمایش در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی شهرستان شاهرود به‌‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1400و 1401 انجام شد. در این آزمایش ده هیبرید امید بخش، دو جمعیت آزاد گرده افشان اصلاحی آفتابگردان به همراه ارقام زرین، گلسا، لاکومکا و پروگروس به‌عنوان ارقام شاهد آزمایشی مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصل دو هیبرید SUN97-H2 و SUN97-H28 و رقم شاهد پروگرس به ترتیب با عملکرد دانه 4557، 4516 و 4305 کیلوگرم در هکتار رتبه‌های نخست را به خود اختصاص دادند. بررسی خصوصیات مربوط به عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های مورد بررسی بر اساس ضریب تغییرات محیطی نشان دهنده پایداری عملکرد هیبریدهای SUN97-H2 و SUN95-H7 و هر چهار جمعیت آزادگرده افشان بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. اثرات اصلی سال روی صفات روز تاگلدهی، ارتفاع طبق، وزن هزاردانه و قطر طبق رسیدگی، ارتفاع گیاه ارنفاع طبق، وزن هزاردانه و قطر طبق در سطح احتمال یک درصد و روی صفت ارتفاع گیاه در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار بود. اثرات اصلی ژنوتیپ علاوه‌بر اثر معنی‌داری روی صفات مذکور، روی درصد روغن و عملکرد هم معنی‌دار بود. همچنین برهم‌کنش بین سال و ژنوتیپ روی عملکرد، درصد روغن، خمیدگی ساقه و تعداد دانه در طبق، قطر ساقه معنی‌دار بود. ضریب تغییرات در آنالیز واریانس بین 8/2 تا 12/26 متغییر و تنها در عملکرد روغن این ضریب بیش از 25 بود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه عامل‌ها، صفات ارزیابی شده به دو عامل تقسیم شدند. صفات مورد ارزیابی به جز درصد خمیدگی ساقه و قطر طبق در عامل یک قرار گرفتند. ایگن والیو یا مقادیر ویزه عامل اول 86/6 بوده در صورتی که مقادیر ویژه عامل دو 74/2 می باشد یعنی اینکه اعتبار عامل اول تقریبا سه برابر عامل دوم است. عامل اول با درصد واریانس 41/62 درصد نشان‌دهنده بیشترین تنوع بوده در صورتی که عامل دوم 93/24 درصد از تغییرات و تنوع بین خصوصیات زراعی را توجیه می‌کند همچنین درصد واریانس تجمعی نشان‌دهنده این است که مجموع عوامل یک و دو 34/87 درصد از تغییرات کل را توجیه می‌کنند که سهم عامل یک به تنهایی 41/62 در صد از کل تغییرات می‌باشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، بین ژنوتیپ‌های مختلف از نظر عملکرد دانه و عملکرد روغن تفاوت معنی‌داری وجود دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آزادگرده افشان؛ پایداری؛ هیبرید؛ عملکرد | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 236 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب