دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

 آمار

تعداد نشریات13
تعداد شماره‌ها642
تعداد مقالات6,700
تعداد مشاهده مقاله9,213,837
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,640,938
اسدی, سید ارسلان, پورمحمد, علیرضا. (1403). ارزیابی تحمل به تنش شوری در بین ژنوتیپ‌های پرمحصول خلر زراعی (Lathyrus sativus). , 17(1), 1-18. doi: 10.22069/ejcp.2024.21615.2596
سید ارسلان اسدی; علیرضا پورمحمد. "ارزیابی تحمل به تنش شوری در بین ژنوتیپ‌های پرمحصول خلر زراعی (Lathyrus sativus)". , 17, 1, 1403, 1-18. doi: 10.22069/ejcp.2024.21615.2596
اسدی, سید ارسلان, پورمحمد, علیرضا. (1403). 'ارزیابی تحمل به تنش شوری در بین ژنوتیپ‌های پرمحصول خلر زراعی (Lathyrus sativus)', , 17(1), pp. 1-18. doi: 10.22069/ejcp.2024.21615.2596
اسدی, سید ارسلان, پورمحمد, علیرضا. ارزیابی تحمل به تنش شوری در بین ژنوتیپ‌های پرمحصول خلر زراعی (Lathyrus sativus). , 1403; 17(1): 1-18. doi: 10.22069/ejcp.2024.21615.2596

ارزیابی تحمل به تنش شوری در بین ژنوتیپ‌های پرمحصول خلر زراعی (Lathyrus sativus)

مجله تولید گیاهان زراعی
دوره 17، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 1-18    اصل مقاله (789.81 K)
نوع مقاله: مقاله کامل علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2024.21615.2596
نویسندگان
سید ارسلان اسدی1؛ علیرضا پورمحمد* 2
1دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد اصلاح نباتات، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، ایران،
2دانشیار ، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه
چکیده
چکیده
سابقه و هدف
خلر (Lathyrus sativus L.)، یک گیاه علوفه‌ای یکساله متعلق به خانواده Fabaceae است که برای مصارف غذایی و دامی کشت می‌شود. جنس لاتیروس مجموعه ای از 187 گونه و زیرگونه است که برای اهداف دانه‌ای و علوفه‌ای کشت می‌شوند. تقاضای جهانی برای پروتئین لگوم‌ها برای تغذیه حیوانات در حال افزایش است. خلر جایگزین خوبی برای سیستم‌های کشت در اراضی و محیط‌های حاشیه‌ای خواهد بود. این گیاه، به تنش‌های غیرزیستی گوناگون به طور نسبی متحمل است که آن را به یک گزینه قابل اعتماد برای توسعه کشت در مناطق نیمه خشک جهان تبدیل می‌کند که پیش‌بینی خشکسالی در آن مناطق به دلیل تغییرات آب و هوایی دور از انتظار نیست.
مواد و روش‌ها
آزمایش در آزمایشگاه و مزرعه پژوهشی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه انجام شد. ژنوتیپ‌ها از موسسه ایکاردا به همراه رقم بومی تهیه شدند و به منظور ارزیابی ژنوتیپ‌های پرمحصول خلر از نظر تحمل به شوری، تعداد 25 ژنوتیپ به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تکرار داخل گلدان مورد مطالعه قرار گرفتند. تیمارهای شوری در چهار سطح صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار نمک NaCl اعمال شد. صفات مختلف گیاهچه‌ای و زراعی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافته‌ها
اختلاف بین ژنوتیپ‌‌های مورد مطالعه در اکثر صفات معنی‌دار بود. با افزایش سطوح شوری، صفات‌ زراعی ارتفاع بوته، وزن تر شاخساره، تعداد شاخه، وزن خشک شاخساره، عرض برگ، تعداد برگ، محل شاخه اولی و همچنین در گیاهچه صفات طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، طول گیاهچه، وزن خشک ریشه‌چه و وزن خشک ساقه‌چه کاهش یافتند. تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها بر اساس میانگین استاندارد شده صفات زراعی با استفاده از روش وارد و توان دوم فاصله اقلیدسی، ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را به سه خوشه تقسیم‌بندی کرد. خوشه اول شامل ژنوتیپ‌های شماره 19 و 20 بود. خوشه دوم ژنوتیپ‌های شماره 24، 25، 8، 16، 10، 2 و 5 را در برداشت و در نهایت، خوشه سوم نیز در برگیرنده ژنوتیپ‌های شماره 3، 6، 1، 7، 23، 15، 4، 22، 18، 14، 13، 12، 11، 21، 9 و 17 بود. همچنین در تجزیه به مولفه‌های اصلی بر اساس صفات زراعی، سه مؤلفه‌ اصلی اول، 25/70 درصد از تنوع را توجیه کردند که براساس نتایج بدست آمده، مؤلفه اول به عنوان مؤلفه عملکرد دانه و مؤلفه دوم به عنوان تعداد برگ نام‌گذاری گردید. از این مولفه‌ها -می‌توان در برنامه‌های بهنژادی برای گزینش ژنوتیپ‌ها و اهداف اصلاحی در مقاومت به تنش شوری استفاده کرد.

نتیجه گیری
با افزایش سطوح شوری، عملکرد علوفه در مقایسه با شاهد کاهش معنی‌داری یافت. ژنوتیپ های 21 و 18 به ترتیب بیشترین و کمترین سرعت جوانه زنی و ژنوتیپ های 8 و 15 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین درصد جوانه زنی بودند. از نظر تحمل ژنوتیپ‌ها نسبت به شوری، ژنوتیپ های 8، 9، 10، 12، 13، 14، 23، 24 بهترین ژنوتیپ‌ها و حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها به شوری با عملکرد پایین، ژنوتیپ های 19 و 20 بودند. ژنوتیپ های 5، 14، 10. ، 16، 21، 24 و 25 (شاهد) بیشترین عملکرد را داشتند.
کلیدواژه‌ها
تجزیه کلاستر؛ تجزیه به مولفه‌های اصلی؛ عملکرد علوفه
مراجع
  1. Rahman, M. M., Kumar, J., Rahman, M. A. & Afzal, M. A. (1995). Natural outcrossing in Lathyrus sativus L. The Indian Journal of Genetics and Plant Breeding, 55 (2), 204-207.
  2. Smulikowska, S., Rybinski, W., Czerwinski, J., Taciak, M. & Mieczkowska, A. (2008). Evaluation of selected mutants of grasspea (Lathyrus sativus L.) var. Krab as an ingredient in broiler chicken diet. Journal of Animal and Feed Sciences,  17 (1), 75.
  3. Kumar, S., Bejiga, G., Ahmed, S., Nakkoul, H. & Sarker, A. (2011). Genetic improvement of grass pea for low neurotoxin (β-ODAP) content. Food and Chemical Toxicology, (49)3, 589-600.
  4. Kumar, S., Gupta, P., Barpete, S., Sarker, A., Amri, A., Mathur, P. N. & Baum, M. (2013). Grass pea. Genetic and Genomic Resources for Grass Pea Improvement. Amsterdam, the Netherlands: Elsevier, 269-293.
  5. Mirlohi, A., Bozorgavar, N. & Basiri, M. (2001). Effect of nitrogen on growth, yield and quality of forage sorghum silage Tuesday hybrid. Jounal of science and technology of agriculture and natural resourcrs, water and soil science 4(2),105-116.
  6. Ashraf, M., Mukhtar, N., Rehman, S. & Rha, E. S. (2004). Salt-induced changes in photosynthetic activity and growth in a potential medicinal plant Bishop’s weed (Ammi majus L.). Photosynthetica, 42 (2), 543-550.
  7. Ashraf, M., Athar, H. R., Harris, P. J. C. & Kwon, T. R. (2008). Some prospective strategies for improving crop salt tolerance. Advances in agronomy. 97, 45-110.
  8. Fageria, N. K., Gheyi, H. R. & Moreira, A.( 2011). Nutrient bioavailability in salt affected soils. Journal of plant nutrition, 34 (7), 945-962.
  9. Fritsche-Neto, R., & Borém, A. (Eds.). 2012. Plant breeding for abiotic stress tolerance. Springer Science & Business Media. (pp. 175).
  10. Jamil, M., Lee, C. C., Rehman, S. U., Lee, D. B., Ashraf, M. & Rha, E. S. (2005). Salinity (NaCl) tolerance of Brassica species at germination and early seedling growth. Electronic Journal of Environmental, Agricultural and Food Chemistry,  4 (4) 970-976.
  11. Collado, M. B., Aulicino, M. B., Molina, M. C. & Arturi, M. J. (2009). Evaluation of salinity tolerance at the seedling stage in maize (Zea mays L.). Maize Genetics Cooperation Newsletter, 83( 1), 23-24.
  12. Wang, D., Shannon, M. C. & Grieve, C. M. (2001). Salinity reduces radiation absorption and use efficiency in soybean. Field Crops Research,  69 (3), 267-277.
  13. Chartzoulakis, K., Loupassaki, M., Bertaki, M. & Androulakis, I. (2002). Effects of NaCl salinity on growth, ion content and CO2 assimilation rate of six olive cultivars. Scientia Horticulturae, 96(1-4), 235-247.
  14. Ashraf, M. & McNeilly, T. (2004). Salinity tolerance in Brassica oilseeds. Critical Reviews in Plant Sciences, 23(2), 157-174.
  15. Mir Mohammadi Meibodi, S. A. M., & Garayazi, B. (2002). Physiological Apects of Salinity and Crop Breeding. Publication of Jahad Daneshgahi, Isfahan University of Technology, Iran. 127-129. [In Persian].
  16. Mohamadi, F., Bagheri, N., Kiani, G. & Babaeian Jelodar, N. (2018). Evaluation of reaction of some rice genotypes to salinity stress at germination stage. Journal of Crop Breeding, 10(27), 20-30.
  17. Vali Allah Poor, R., Rashed Mohasel, M. H & Ghanbari, A. (2004). Planting depth and rhizome size effects on below ground growth of licorice (Glycyrrhiza glabra L.). Iranian Journal of Field Crops Research, 2(2), 240-250.
  18. Noble, C. L., Halloran, G. M. & West, D. W. (1984). Identification and selection for salt tolerance in lucerne (Medicago sativa L.). Australian Journal of Agricultural Research, 35(2), 239-252.
  19. Jamil, M., Lee, D., Jung, K. Y., Ashraf, M., Lee, S. C. & Rha, E. S., (2006). Effect of salt stress on germination and early seedling growth of four vegetables species. Journal of Central European Agriculture, 7, 273-282.
  20. Jamil, M. & Rha, E. S. (2004). The effect of salinity (NaCl) on the germination and seedling of sugar beet (Beta vulgaris L.) and cabbage (Brassica oleracea L.).  Plant resources, 7(3), 226-232.
  21. Mahdavi, B., Modares, Sanavi, S. A. M., & Balouchi, H. R. (2007). Effect of sodium chloride on germination and seedling growth of grasspea cultivars (Lathyrus sativus). Iranian Journal of Biology, 20 (4), 363-373. [In Persian]
  22. Ates, E. & Tekeli, A. S.(2007). Salinity tolerance of Persian clover (Trifolium resupinatum Var. Majus Boiss.) lines at germination and seedling stage. World Journal of Agricultural Sciences, 3, 71-79.
  23. Zabihi-e-Mahmoodabad, R., Jamaati-e-Somarin, S., Khayatnezhad, M. & Gholamin, R. (2011). The study of effect salinity stress on germination and seedling growth in five different genotypes of wheat. Advances in Environmental Biology, 5(1), 177-179. [In Persian]
  24. Boyrahmadi, M., Raiesi, F. & Mohammadi, J. (2012). Effects of different levels of soil salinization on growth indices and nutrient uptake by Persian clover (Trifolium resupinatum L.) and wheat (Triticcum aestivum L. Var Chamran). Journal of Plant Production Research, 18(4), 25-44.
  25. Dadashi Chavan D., Abbasi, A. & Ahmadi Lak, A. (2021). Evaluation of 43 genotypes and Mardom cultivar of lentils under salt stress. Iranian Journal of Field Crop Science, 52(3), 67-87. [In Persian]
  26. Esechie, H. A. & Al-Alawi, K. ( 2002). Effect of tassel removal on grain yield of maize (Zea mays L.) under saline conditions. Crop Research-Hisar, 24(1), 96-101.
  27. Tsegazeabe, H. H., & Girma, T. (2012). The effect of salinity stress on germination of chickpea (Cicer arietinum L.) land race of Tigray. Current Research Journal of Biological Sciences 4, 578-583.
  28. Levitt, J. (1980). Responses of Plants to Environmental Stress, Volume 1: Chilling, Freezing, and High Temperature Stresses. Academic Press.
  29. Parida, A. K. & Das, A. B. (2005). Salt tolerance and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and environmental safety, 60(3), 324-349.
  30. Nabati J., Kahrom, N. & Nezami, A. (2023). Evaluation and grouping of lentil genotypes to salinity stress in the greenhouse. Iranian Journal of Field Crop Science, 54(1), 115-133.
  31. Sadegh Qol Moghadam, R., Khoda Rahmi, M. & Ahmadi, G. (2011). Investigation of genetic diversity and factor analysis for grain yield and other morphological traits of bread wheat under drought stress. Journal of Agronomy and Plant Breeding, 7(1), 133-147. [In Persian]
  32. Musial, J. M., Basford, K. E. & Irwin, J. A. G. (2002). Analysis of genetic diversity within Australian lucerne cultivars and implications for future genetic improvement. Australian Journal of Agricultural Research, 53 (6), 629-636.
  33. Sahafi, S. S., Moussavi Nik, S. M., Tabatabaee, S. A., Sabbagh S. K. & Ghanbari S. A. (2021). Evaluation of sensitive and tolerant cultivars of barley to salt stress using tolerance indices in central regions of Iran. Crop Production, 14 (1), 103-122.
  34. Masoumi asl A., Amiri-Fahliani, R. & Pakniyat, H. (2022). Improvement of salinity tolerance of barley (Hordeum vulgare) by hybridization. Crop Production, 16(4), 199-216 (In Persian).
35. Khodarahmpour, Z. & Motamedi, M. (2016). Study of genetic diversity of alfalfa (Medicago sativa L.) genotypes via multivariate analysis. Journal of

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 251
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 256


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب