
تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 641 |
تعداد مقالات | 6,690 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,128,636 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,583,388 |
بررسی شاخصهای کیفیت خاک در اراضی زراعی و غیر زراعی غرب دشت ارومیه | ||
مجله مدیریت خاک و تولید پایدار | ||
دوره 15، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 123-143 اصل مقاله (1.15 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejsms.2025.22449.2151 | ||
نویسندگان | ||
زهرا دیبایی1؛ حمید رضا متین فر* 2؛ محمد صادق عسکری3؛ عزیز مجیدی4؛ شاهرخ فاتحی5 | ||
1دانشجوی دکتری علوم ومهندسی خاک ، دانشگاه لرستان | ||
2استاد، گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه لرستان | ||
3استادیار ، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان | ||
4دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران. | ||
5استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج | ||
چکیده | ||
چکیده: سابقه و هدف:شناسایی کاربری های اراضی و تاثیر آنها بر عملکردهای سه گانه خاک شامل،تولیدات زیستی، تصفیه آب و تصفیه هوا چالش امروز محیط زیست است. شاخص کیفیت خاک ابزاری برای بیان توان خاک در ارائه خدمات زیستی و تصفیه آب و هوا و بالاخره مدیریت خاک و سیستم کاربری اراضی است. ویژگیهای مختلف فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک به عنوان نمایه های موثر بر کیفیت خاک شناخته می شوند، این نمایه ها برای محاسبه کیفیت خاک استفاده می شوند. این ویژگیها که به مدیریت و عوامل مختلف محیطی و توپوگرافی حساس میباشند، با استفاده از روشهای پیشنهادی برای محاسبه شاخص کیفیت خاک استفاده می شوند. هدف از این مطالعه بررسی دو روش مختلف محاسبه شاخص کیفیت خاک شاخص کیفیت وزنی (SQIw) و شاخص کیفیت نمورو (NQI) در اراضی دشت اورمیه می باشد. مواد وروشها:تعداد 100 نقطه مطالعاتی به روش ابر مکعب لاتین انتخاب و نمونه برداری از عمق صفر تا 25 سانتیمتری انجام شد ، 14 ویژگی موثر بر کیفیت خاک با ورشهای استاندارد اندازه گیری شد. با بررسی تحقیقات گذشته و با استفاده از (PCA) نمایههایی که باید در MDS گنجانده شوند، استفاده شد و از بین 14 ویژگی مورد مطالعه 9ویژگی هدایت الکتریکی، روی، آهن، تنفس، منگنز، آهک فعال، هدایت هیدرولیکی غیر اشباع، نیتروژن و میانگین وزنی قطر خاکدانهها، نمایههایی هستند که بعنوان دادههای حداقل (MDS) انتخاب گردید. یافته ها: نتایج نشان داد کار بری های مرتعی، زراعی و باغی دارای مقادیر کیفیت خاک بالاتری نسبت به کاربری های بایر(خاکهای شور) و مسکونی می باشند. به نظر میرسد شوری عامل مهمی در تنزل کیفیت خاک است و از طرفی دخالت انسان، تخریب و ساخت و ساز نیز به شدت کیفیت خاک را کاهش میدهد. در بین رویکردهای مورد مطالعه، شاخص SQIw در مقایسه با شاخص NQI منجر به ارزیابی مناسب اثرات شیوههای مدیریت زمین بر کیفیت خاک شد. بطور کلی این مطالعه نشان می دهد شاخص کیفیت وزنی خاک براورد مناسبی از کیفیت خاک را در مقایسه با روشهای دیگر ارائه می دهد و می تواند برای مناطق خشک و نیمه خشک برای ارزیابی کیفیت خاک ها مورد استفاده قرار گیرد. نتیجه گیری: در مطالعه کنونی ویژگی های تاثیر گذار بر شاخص نهایی کیفیت خاک شامل شوری خاک، روی، منگنز، نیتروژن، تنفس ، کربن آلی خاک و آهک فعال خاک است. این ویژگیها با اثر بر روی شاخص نهایی خاک سرنوشت درجه کیفیت خاک را تعیین نمودند. خشکی دریاچه ارومیه به دلیل تغییرات اقلیمی از یک سو و افزایش فشار بر منابع آب های زیرزمین در بخش غربی و جنوب غربی دریاچه ارومیه منجر به کاهش کیفیت خاکهای متاثر از نمک در حاشیه دریاچه ارومیه گردیده است. نتایج حاصل از بررسی دو شاخص وزنی خاک و شاخص نمورو کیفیت خاک، نشان می دهد که عموما شاخص نمرو در انتخاب نهایی کلاس کیفیت خاک سخت گیرانه تر بوده و شاخص وزنی کیفیت خاک با وضعیت کنونی بیشتر مطابقت دارد. ساخت و سازهای کنونی و شوری در این بخش از منطقه مورد مطالعه منجر به کاهش شاخص کیفیت خاک شده و شرایط بحرانی برای خاک بوجود آورده است | ||
کلیدواژهها | ||
شاخص کیفیت وزنی خاک؛ حداقل داده؛ تحلیل مولفه های اصلی؛ ارومیه | ||
مراجع | ||
1.Dominati, E., Patterson, M., & Mackay, A. (2010). A framework for classifying and quantifying the natural capital and ecosystem services of soils. Ecological economics, 69(9), 1858-1868.
2.Doran, J. W., & Parkin, T. B. (1994). Defining and assessing soil quality. Defining soil quality for a sustainable environment, 35 (1-21) https://doi.org/ 10.2136/sssaspecpub35.c1.
3.Karlen, D. L., Mausbach, M. J., Doran, J. W., Cline, R. G., Harris, R. F., & Schuman, G. E. (1997). Soil quality: a concept, definition, and framework for evaluation (a guest editorial). Soil Science Society of America Journal, 61(1), 4-10. https://doi.org/10.2136/sssaj1997.03615995006100010001x.
4.Matinfar, H. R., Jalali, M., & Mohamadi, S. (2019). Soil Quality, Jihad Daneshgahi publication, Tehran. [In Persian]
5.Karlen, D. L., Ditzler, C. A., & Andrews, S. S. (2003). Soil quality: why and how? Geoderma, 114(3-4), 145-156.
6.Arshad, M. A., & Coen, G. M. (1992). Characterization of soil quality: physical and chemical criteria. American Journal of Alternative Agriculture, 7(1-2), 25-31.
7.Abdel Rahman, M. A., & Tahoun, S. (2019). GIS model-builder based on comprehensive geostatistical approach to assess soil quality. Remote sensing Applications: society and Environment, 13, 204-214.
8.Ball, B. C., Batey, T., & Munkholm, L. J. (2007). Field assessment of soil structural quality–a development of the Peerlkamp test. Soil use and Management, 23(4), 329-337. https://doi.org/10.1111/ j.1475-2743.2007.00102.x.
9.Andrews, S. S., Karlen, D. L., & Cambardella, C. A. (2004). The soil management assessment framework: A quantitative soil quality evaluation method. Soil Science Society of America Journal, 68(6), 1945-1962. https://doi. org/10.2136/sssaj2004.1945.
10.Qi, Y., Darilek, J. L., Huang, B., Zhao, Y., Sun, W., & Gu, Z. (2009). Evaluating soil quality indices in an agricultural region of Jiangsu Province, China. Geoderma, 149(3-4), 325-334.
11.Askari, M. S., O'Rourke, S. M., & Holden, N. M. (2015). Evaluation of soil quality for agricultural production using visible–near-infrared spectroscopy. Geoderma, 243, 80-91. https://doi.org/ 10.1016/j.geoderma.2014.12.012.
12.Bastida, F., Moreno, J. L., Hernández, T., & García, C. (2006). Microbiological degradation index of soils in a semiarid climate. Soil Biology and Biochemistry, 38(12), 3463-3473.
13.Li, P., Zhang, T., Wang, X., & Yu, D. (2013a). Development of biological soil quality indicatorsystem for subtropical China. Soil Tillage Res. 126, 112-118. https://doi.org/10.1016/j.still.2012.07. 011.
14.Nabiollahi, K., Golmohamadi, F., Taghizadeh-Mehrjardi, R., Kerry, R., & Davari, M. (2018). Assessing the effects of slope gradient and land use change on soil quality degradation through digital mapping of soil quality indices and soil loss rate. Geoderma, 318, 16-28. https://doi.org/ 10.1016/ j.geoderma. 2017.12.024.
15.Yred, M., Kibebew, K., Bobe, B., & Muktar, M. (2021). Soil quality evaluation under different land use
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 133 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 116 |