آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 636 |
| تعداد مقالات | 6,647 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,026,519 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,516,983 |
اثر سلنیوم و ملاتونین بر رشد و تجمع نیترات در اسفناج (Spinacea oleracea L.) | ||
| پژوهش‌های تولید گیاهی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 خرداد 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/jopp.2025.23340.3235 | ||
| نویسندگان | ||
| خواجه واحدالله مقدس1؛ فرشاد دشتی* 2 | ||
| 1گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه البیرونی، کاپیسا، افغانستان. | ||
| 2دانشیارگروه باغبانی دانشگاه بوعلی سینا همدان-گرایش فیزیولوژی و اصلاح سبزی | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: اسفناج (Spinacia oleracea L.) به دلیل ارزش تغذیه‌ای بالا از اهمیت بسیاری در رژیم غذایی برخوردار است، بطوریکه در اکثر کشورهای دنیا به مقدار زیاد مصرف می‌شود. اما این سبزی قابلیت بالایی در تجمع نیترات داشته و در صورت عدم توجه به نیترات موجود در آن، می‌تواند برای سلامتی انسان خطر آفرین باشد. این امر باعث شده است که تحقیقات گسترده‌ای در رابطه با امکان کاهش تجمع نیترات در این سبزی انجام شود. برخی از این پژوهش‌ها بر کاربرد عناصر تغذیه‌ای و هورمونهای گیاهی متمرکز شده‌اند. گزارش شده است که کاربرد عنصر سلنیوم و هورمون ملاتونین در کاهش تجمع نیترات در گیاهان مختلف موثر است. این پژوهش بر آن است تا اثر تغذیه اسفناج با سلنیوم و همچنین محلولپاشی ملاتونین و خصوصا اثرمتقابل این دو را بر رشد و تجمع نیترات در اسفناج بررسی کند. مواد و روش‌ها: این تحقیق بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی شامل سلنیوم از منبع سلنات سدیم (0، 5 و 10 میکرومولار) و ملاتونین (0، 50 و 100 میکرومولار) در کشت هیدروپونیک و در بستر کوکوپیت و پرلیت انجام شد. تیمار ملاتونین بصورت محلول پاشی برگی در مرحله 3 برگی و پس از غروب آفتاب، دوبار و با فاصله یک هفته انجام شد. تیمار سلنیوم در ترکیب با محلول غدایی هوگلند به گیاهان داده شد. شاخص‌های رشد، کلروفیل، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی برگ، غلظت فلاونوئید کل،غلظت فنل کل، میزان ویتامین ث، نیترات و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز پس از برداشت گیاهان اندازه گیری شد. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که، کاربرد سلنوم و ملاتونین سبب افزایش صفات رشدی نظیر، زیست توده کل (وزن تر و خشک)، وزن تر اندام هوایی و وزن تر برگ نسبت به شاهد شد. کاربرد سلنیوم و ملاتونین سبب افزایش بعضی از صفات کیفی مانند محتوای فنل کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی و میزان سلنیوم برگ شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که سلنیوم و ملاتونین در کاهش تجمع نیترات در برگ و ساقه موثر هستند که اثر بخشی شان بستگی به غلظت آن‌ها دارد. یافته‌های این پژوهش نشان داد که سلنیوم و ملاتونین اثر بهتری در کاهش تجمع نیترات در برگ نسبت به ساقه داشتند. سلنیوم در سطح 10 میکرومولار اثر منفی روی رشد گیاه داشت چرا‌که باعث کاهش زیست توده کل و وزن تر اندام هوایی نسبت به شاهد شد. اگرچه غلظت 10 میکرو مولار سلنیوم تجمع نیترات در گیاه را کاهش داد ولی تاثیر تیمار 5 میکرومولار به مراتب بیشتر بود. بکارگیری 50 میکرومولار ملاتونین منجر به کاهش میزان نیترات برگ شد اما سطح 100 میکرومولار ملاتونین تاثیر بیشتری نسبت به 50 میکرومولار داشت. در ترکیب تیمارها، بیشترین میزان نیترات در برگ و ساقه و کمترین میزان فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در برگ و ساقه مربوط به گیاهان شاهد بود در حالی‌که، کمترین میزان نیترات در برگ و ساقه در ترکیب تیماری 5 میکرومولار سلنیوم و 100 میکرومولار ملاتونین بدست آمد، بطوریکه میزان نیترات در برگ و ساقه به ترتیب 65 و 52 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت، در همین تیمار میزان فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در برگ و ساقه به ترتیب 32 و 65 درصد نسبت به شاهد افزایش نشان داد. احتمال می‌رود که کاربرد سلنیوم و ملاتونین با افزایش بیان ژن‌های مرتبط به آنزیم نیترات ردوکتاز بر کاهش تجمع نیترات در اسفناج موثر بوده است. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد که، ترکیب تیماری 5 میکرومولار سلنیوم و 100 میکرومولار ملاتونین بهترین اثر در افزایش زیست توده کل (تر و خشک) و کاهش تجمع نیترات در اسفناج داشت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سلنات سدیم؛ نیترات ردوکتاز؛ زیست توده کل؛ صفات رشدی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب