آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 649 |
| تعداد مقالات | 6,787 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,511,438 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,912,074 |
بررسی روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر رشد و عملکرد چند رقم عدس دیم پاییزه در کرمانشاه | ||
| مجله تولید گیاهان زراعی | ||
| مقاله 4، دوره 18، شماره 2، تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2025.23509.2672 | ||
| نویسندگان | ||
| رئوف قنبری1؛ غلامرضا محمدی2؛ حمیدرضا چقازردی* 3 | ||
| 1کارشناسی ارشد رشته اگروتکنولوژی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 2دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 3استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: حبوبات به‌ویژه عدس به‌عنوان دومین منبع مهم غذایی انسان، نقش کلیدی در تأمین پروتئین و بهبود حاصلخیزی خاک دارند. باتوجه‌به چالش‌های تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب، بررسی روش‌های خاک‌ورزی بهینه برای تعدیل شرایط محیطی و افزایش عملکرد عدس دیم ضروری است. این پژوهش باهدف ارزیابی تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر رشد و عملکرد ارقام عدس دیم پاییزه در شرایط دیم کرمانشاه انجام شد. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی اثر روش خاک‌ورزی بر عملکرد و اجزا عملکرد عدس آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. کرت‌های اصلی در سه سطح شامل بی خاک‌ورزی، کم خاک‌ورزی و خاک‌ورزی مرسوم و کرت‌های فرعی شامل پنج رقم عدس (گچساران، بیله‌سوار، سپهر، کیمیا و محلی) بودند. میزان مصرف بذر 80 کیلوگرم در هکتار بود. هر کرت شامل 5 ردیف کاشت با طول 5/4 متر و فاصله ردیف 17 سانتی‌متر بود. فاصله بین دو کرت 50 سانتی‌متر در نظر گرفته شد. زمین محل اجرای آزمایش در سه سال گذشته تحت کشت حفاظتی بوده و سه گیاه کاملینا، نخود و گلرنگ به‌صورت دیم در آن کشت شده بود. جهت بلوک‌ها به‌صورت شرقی-غربی عمود بر شیب زمین در نظر گرفته شد. وجین علف‌های هرز در طی فصل رشد دو بار (قبل و بعد از گلدهی) به‌صورت دستی انجام گرفت. ویژگی‌های ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، عملکرد دانه و عملکرد زیستی، شاخص برداشت، تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در نیام، پوشش سطح سبز مزرعه، پروتئین دانه و صفات فنولوژیک اندازه‌گیری شدند. قبل از تجزیه واریانس داده‌ها، آزمون نرمال بودن داده‌ها با استفاده از آزمون کلموگروف-اسمیرونوف و همگنی واریانس تیمارها با استفاده از آزمون لون به کمک نرم‌افزار SPSS 25، در سطح 5 درصد مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق برای مقایسه میانگین از آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد و برای رسم نمودارها از نرم‌افزار اکسل استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که روش‌های خاک‌ورزی تأثیر معنی‌داری بر رشد و عملکرد عدس داشتند. روش کم خاک‌ورزی با میانگین عملکرد دانه ۸۹۸ کیلوگرم در هکتار در رقم بیله‌سوار، نسبت به خاک‌ورزی مرسوم (۸۰۵ کیلوگرم در هکتار) و بی خاک‌ورزی (۷۱۰ کیلوگرم در هکتار) برتری معنی‌داری نشان داد. روش کم خاک‌ورزی همچنین موجب افزایش ۱۵ درصدی شاخص سطح برگ و ۲۰ درصدی تعداد نیام در بوته نسبت به روش خاک‌ورزی مرسوم شد. از طرفی، خاک‌ورزی مرسوممنجر به افزایش ۱۰ درصدی پوشش سبز مزرعه گردید. اگرچه ویژگی‌های کیفی (درصد پروتئین و شاخص برداشت) تحت تأثیر روش خاک‌ورزی قرار نگرفتند، اما تفاوت معنی‌داری بین ارقام مشاهده شد. رقم بیله‌سوار با 2/27 درصد پروتئین و شاخص برداشت 85/35 درصد، بهترین عملکرد را نشان داد. درحالی‌که رقم محلی با 40/23 درصد پروتئین و شاخص برداشت 62/30 درصد در رتبه پایین‌تری قرار گرفت. بررسی صفات فنولوژیک نشان داد که روش کم خاک‌ورزی دوره رشد تا رسیدگی را ۷-۱۰ روز نسبت به روش مرسوم افزایش داد که این امر احتمالاً ناشی از حفظ بهتر رطوبت خاک در این روش بود. نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش به‌روشنی نشان داد روش کم خاک‌ورزی با مزایای متعددی از جمله افزایش عملکرد دانه (به‌طور متوسط ۱۲ درصد)، بهبود شاخص‌های رشد و حفظ بهتر رطوبت خاک، گزینه برتر برای کشت عدس دیم در منطقه کرمانشاه محسوب می‌شود. همچنین، رقم بیله‌سوار با برتری در عملکرد کمی و کیفی، رقم مناسب برای کشت در این شرایط تشخیص داده شد. این نتایج می‌تواند مبنای علمی مناسبی برای توسعه کشت پایدار عدس در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور باشد. ترکیب روش کم خاک‌ورزی با ارقام پربازده می‌تواند ضمن کاهش هزینه‌های تولید، امنیت غذایی منطقه را نیز بهبود بخشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پوشش سبز؛ حبوبات؛ خاک‌ورزی حفاظتی؛ رطوبت خاک؛ شاخص سطح برگ | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب