آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 649 |
| تعداد مقالات | 6,787 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,511,437 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,912,070 |
اثر محلول پاشی اسید سالیسیلیک بر ویژگی های فتوسنتزی، فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و عملکرد ارقام کلزا (Brassica napus L.) در شرایط تنش گرمای آخر فصل | ||
| مجله تولید گیاهان زراعی | ||
| مقاله 5، دوره 18، شماره 2، تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2025.23526.2674 | ||
| نویسندگان | ||
| مارال دیناروندی1؛ افراسیاب راهنما* 2؛ موسی مسکرباشی1؛ پرژک ذوفن3 | ||
| 1گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 2گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 3گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: تنش دمای بالا یک تنش محیطی اصلی است که رشد، متابولیسم و تولید گیاهان را در سراسر جهان محدود می‌کند. به نظر‌می‌رسد که در شرایط آب و هوایی آینده، مناطق گرم و مرطوب اولین مناطقی باشند که توسط تنش دمای بالا در طول دورۀ زایشی، که باعث تغییر در فرآیندهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی می‌شود، تحت تأثیر قرار می‌گیرند. کلزا یک گیاه دانه روغنی است که برای مصارف خوراکی و صنعتی کشت می‌شود. تأخیر در کشت باعث تسریع رشد، کوتاه شدن دورۀ رشد و عدم بهره‌وری گیاه از شرایط رشد مناسب می‌شود. اسید سالیسیلیک به عنوان یک تنظیم کنندۀ رشد گیاه، نقش عمده‌ای در رشد و نمو گیاهان ایفا می‌کند و با اثر بر واکنش‌های مختلف بیوشیمیایی و فرآیندهای فیزیولوژیک، سبب بهبود فتوسنتز تحت تنش گرما می‌شود. اسید سالیسیلیک از طریق تغییر در ویژگی‌های فتوسنتزی و فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی، اثرات نامطلوب تنش گرمایی بر تولید محصول را کاهش می‌دهد. هدف از این مطالعه بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر عملکرد، ویژگی‌های فتوسنتزی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی ارقام کلزا در شرایط تنش گرمای آخر فصل ناشی از کشت دیرهنگام پاییزه بود. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تأثیر تنش گرمای آخر فصل در مرحلة رشد زایشی بر برخی ویژگی‌های فتوسنتزی و فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی کلزا، پژوهشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1402-1403 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. دو تاریخ کاشت به‌هنگام و دیرهنگام (به ترتیب 20 آبان و 20 آذر) در کرت‌های اصلی، و محلول‌پاشی غلظت‌های هورمون اسید سالیسیلیک (شاهد و 200 میکرومولار در لیتر) و ارقام کلزا (هایولا 4815، آگامکس، هایولا50 و تراپر) به‌صورت فاکتوریـل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تیمار اسید سالیسیلیک در مرحلۀ ساقه‌دهی و غنچه‌دهی (به ترتیب مرحلة 32 و 53 بر اساس مقیاس BBCH) اعمال شد. داده‌های مربوط به هدایت روزنه‌ای، شاخص کلروفیل، فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون ریداکتاز، غلظت پراکسید هیدروژن و مالون-دی‌آلدهید، عملکرد دانه و روغن نیز ثبت شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد برهم‌کنش تاریخ کاشت، محلول‌پاشی هورمون و ارقام کلزا بر بیشتر صفات معنی‌دار بود. کاشت دیرهنگام در همۀ ارقام و سطوح تنظیم‌کنندۀ رشد، سبب کاهش عملکرد دانه (28 درصد) و روغن (35 درصد)، شاخص کلروفیل (11 درصد)، هدایت روزنه‌ای (36 درصد)، افزایش فعالیت آنزیم‌های کاتالاز (26 درصد)، پراکسیداز (32 درصد)، آسکوربات پراکسیداز (76 درصد)، سوپراکسید دیسموتاز (79 درصد) و گلوتاتیون ریداکتاز (80 درصد) و همچنین غلظت پراکسید هیدروژن (35/3 برابر) و مالون‌دی‌آلدهید (33 درصد) شد. بین ارقام نیز از نظر تمامی صفات تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. کاربرد اسید سالیسیلیک با غلظت 200 میکرومولار در لیتر سبب بهبود صفات مورد مطالعه در هر دو تاریخ کاشت شد. در تاریخ کاشت دیرهنگام و همۀ ارقام محلول-پاشی اسید سالیسیلیک در مقایسه با عدم محلول‌پاشی، باعث افزایش هدایت روزنه‌ای (15 درصد)، شاخص کلروفیل (2 درصد)، عملکرد دانه (23 درصد) و عملکرد روغن (31 درصد)، فعالیت آنزیم کاتالاز (16 درصد)، پراکسیداز (11 درصد)، آسکوربات پراکسیداز (8 درصد)، سوپراکسید دیسموتاز (10درصد) و گلوتاتیون ریداکتاز (12درصد) شد، در حالی که غلظت پراکسید هیدروژن (5 درصد) و مالون دی آلدهید (21 درصد) را کاهش داد. ارقام آگامکس و تراپر از طریق بهبود صفات ذکر شده، تحت شرایط تنش گرمای ناشی از کشت دیرهنگام عملکرد بالاتری را حفظ کردند. نتیجه‌گیری: در این مطالعه تیمار اسید سالیسیلیک توانست اثرات منفی تنش گرما را با بهبود صفات فتوسنتزی وآنتی اکسیدانی و کاهش غلظت پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدهید بهبود بخشد و از این رو سبب بهبود عملکرد دانه و روغن گردد. همچنین کاربرد اسید سالیسیلیک (200 میکرومولار در لیتر) می‌تواند یک راهبرد موثر در بهبود عملکرد دانه و روغن ارقام کلزا در شرایط تأخیر در کاشت پاییزه در مناطق گرمسیر مانند خوزستان باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پراکسیداز؛ پراکسید هیدروژن؛ دمای بالا؛ کاتالاز؛ هدایت روزنه‌ای | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 9 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب