آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شماره‌ها | 649 |
| تعداد مقالات | 6,787 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,511,436 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,912,067 |
ارزیابی پاسخ‌های فیزیولوژیک و تغذیه‌ای لوبیا قرمز رقم یاقوت به رژیم‌های مختلف آبیاری و محلول‌پاشی اسید هیومیک | ||
| مجله تولید گیاهان زراعی | ||
| مقاله 8، دوره 18، شماره 2، تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22069/ejcp.2025.23737.2690 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا نیکویی‌نژاد1؛ حجت اله لطیف منش* 2؛ علی مرادی3؛ حمید اله‌دادی4 | ||
| 1دانشجو کارشناسی ارشد اگروتکنولوژی-اکولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران | ||
| 3دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران. | ||
| 4- دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اگروتکنولوژی-فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: پایداری عملکرد لوبیاقرمز (Phaseolus vulgaris L.) در بسیاری از مناطق جهان با تنش‌های محیطی، به‌ویژه خشکی، به شدت در معرض خطر است. این تنش، با تأثیر بر فرآیندهای فیزیولوژیک کلیدی گیاه نظیر فتوسنتز و جذب عناصر غذایی، کاهش چشمگیری در عملکرد دانه ایجاد می‌کند. در مناطق کم‌آب و خشک نظیر ایران، بحران منابع آبی ناشی از تغییرات اقلیمی و بهره‌برداری بی‌رویه، چالشی جدی در مسیر پایداری تولید محصولات حساس به خشکی مانند لوبیا قرمز ایجاد کرده است. در پاسخ به این چالش، توجه به روش‌های زراعی کم‌هزینه، پایدار و سازگار با محیط زیست، بیش از پیش ضرورت یافته است. اسید هیومیک به‌عنوان یک ترکیب آلی حاصل از تجزیه مواد طبیعی، از جمله گزینه‌های نوین مورد توجه در مدیریت تنش‌های غیرزیستی است. این ماده با بهبود ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک، افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت، تسهیل جذب عناصر غذایی و تقویت سازوکارهای دفاعی گیاه، نقش مؤثری در بهبود تحمل گیاهان به تنش آبی دارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر محلول‌پاشی اسید هیومیک بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و تغذیه‌ای لوبیا قرمز رقم یاقوت، تحت شرایط کم‌آبیاری انجام گرفت. مواد و روش‌ها: این پژوهش مزرعه‌ای در سال 1402 در شهرستان بویراحمد (جنوب غرب ایران) اجرا گردید. طرح آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار پیاده‌سازی شد. تیمار اصلی شامل سه سطح آبیاری بر مبنای درصد نیاز آبی برآورد شده از طریق تبخیر و تعرق مرجع با استفاده از تشت تبخیر کلاس A بود: آبیاری کامل (%100 نیاز آبی گیاه)، تنش متوسط (%80 نیاز آبی) و تنش شدید (%60 نیاز آبی). در کرت‌های فرعی نیز، محلول‌پاشی برگی اسید هیومیک در چهار سطح شامل صفر (شاهد)، 5/2، 5 و 5/7 لیتر در هکتار طی دو مرحله شش برگی و آغاز گلدهی اعمال شد. در این آزمایش، صفات پرولین، قندهای محلول، سوپراکسید دیسموتاز، کلروفیل a و b، شاخص کلروفیل، محتوای عناصر دانه (شامل نیتروژن، پتاسیم و فسفر) و عملکرد دانه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که آبیاری 60 درصد به میزان 94/33 درصد محتوای قندهای محلول برگ را افزایش داد و از سوی دیگر محتوای کلروفیل a و b را به‌ترتیب 15/46 و 71/52 درصد کاهش داد. همچنین اثر ساده تنش شدید با کاهش 54/6 درصدی فسفر دانه و افزایش 91/45 درصدی پتاسیم دانه همراه بود. کاربرد محلول‌پاشی 5/7 لیتر اسید هیومیک در هکتار نیز موجب افزایش 62/65، 38/52 و 49/9 درصدی کلروفیل a و b و شاخص کلروفیل شد. معنی‌داری برهمکنش‌های دوگانه نیز نشان داد در سطح آبیاری 60 درصد، کاربرد 5/7 لیتر اسید هیومیک در هکتار موجب افزایش 97/56 درصدی پرولین و 43/70 درصدی فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز شد. درنهایت مجموعه صفات فیزیولوژیک اعمال بالاترین سطح کاربرد اسید هیومیک منجر به بهبود 41/37 و 66/20 درصدی عملکرد دانه تحت آبیاری 100 درصد و تنش شدید شد. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد که تنش کم‌آبیاری در گیاه لوبیاقرمز با برهم‌زدن تعادل فیزیولوژیکی، کاهش کارایی فتوسنتز و افت جذب عناصر غذایی موجب کاهش عملکرد می‌شود. با این‌حال، محلول‌پاشی اسید هیومیک به‌عنوان یک محرک زیستی مؤثر، با ارتقاء توان فیزیولوژیکی و تغذیه‌ای گیاه، موجب افزایش تحمل به تنش و بهبود صفات عملکردی گردید. از این‌رو محلول‌پاشی 5/7 لیتر اسید هیومیک در هکتار ضمن تقویت سامانه دفاعی و بهبود جذب عناصر غذایی، در شرایط این آزمایش منجر به بهبود عملکرد نهایی لوبیاقرمز رقم یاقوت تحت تنش کم‌آبیاری در شهرستان بویراحمد شد. جهت اطمینان از یافته‌ها تکرار آزمایش طی چند سال ضروری است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پرولین؛ شاخص کلروفیل؛ عملکرد دانه؛ کم‌آبیاری؛ محتوای عناصر دانه | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب